"မရေတာ႔ဘူးေမာင္ေကာင္း...ဟိုေကာင္ကင္မွာၾကည္႔လိုက္စမ္းဟသာၤတာရာညာမ်က္လံုးညိွးေနၿပီ..
အဲတာၿမန္မာၿပည္အက်ိဳးနည္းမဲ႔အၿဖစ္ၿမန္မာၿပည္သ႔ူကြ်န္ၿဖစ္မယ္႔နိမိတ္...ကယ္လို႔မရေတာ႔ဘူးေမာင္ေကာင္း...
.ငါကေတာ႔ေယာၿပန္ၿပီးေၿမဆုပ္အိုးလုပ္စားေတာ႔မယ္"'ဒီစကားေတြကေတာ႔ေရႊၿပည္၀န္(ခ)ေယာအတြင္း၀န္ဦးဘိုလိူင္ေၿပာခဲ႔တဲ႔စကားေတြပါ
ဦးဖိုးလိူင္ဟာငယ္စဥ္ပညာသင္ၾကားရာမွာလဲေက်ာင္းထိုင္ဆရာေတာ္ဘုရားမွေနာက္ေၿပာင္က်ီစယ္လိုေသာသေဘာၿဖင္႔
ေမာင္လိူင္မင္းတြက္ထားတဲ႔သခ်ာၤအေၿဖကမွားေနတယ္ေၿပာလိုက္ရာတြက္တာမွားရပါမလားဆိုၿပီးကိုယ္႔လက္ကိုယ္ၿဖတ္မယ္လုပ္ခဲ႔တဲ႔
အၿဖစ္အပ်က္ေလးကိုေထာက္ရူ႔ၾကည္႔မယ္ဆိုရင္ဦးဘိုးလိူင္စိတ္ဓါတ္ကိုအားလံုးခန္႔မွန္းလို႔ရမယ္ထင္ပါတယ္
ၿမန္မာသမိုင္းရဲ႔ထင္ရွားတဲ႔စာေပက်မ္းဂန္ေတြကိုေရးသားခဲ႔တဲၿမန္မာစာဆိုရွင္ေရႊၿပည္၀န္၀က္မစြတ္ၿမိဳ႔စားမင္းၾကီးမင္းလွမဟာစည္သူ(ခ)
ေယာအတြင္း၀န္ဦးဘိုးလိူင္အေၾကာင္းကိုတင္ၿပေပးလိုက္ပါတယ္တင္ၿပမူ႔မွာ
လိုအပ္ခ်က္မ်ားအမွားအယြင္းမ်ားရွိရင္နားလည္ခြင္႔လြတ္ေပးက်ပါ
ဦးဖိုးလိႈင္၏ငယ္ဘ၀
ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားလွေသာ သမိုင္း၀င္ပညာရွင္ႀကီး ဦးဖိုးလိႈင္၏ အဖိုးမွာစာေရးေတာ္ႀကီးဦးေတာ ျဖစ္သည္။ ဦးေတာသည္ ယင္းေတာရြာမွ ျဖစ္ကာ ဥာဏ္ပညာထက္ျမက္သူတစ္ေယာက္လည္းျဖစ္သည္။ သူသည္ အမရပူရမင္းေနျပည္သို႕ သြားေရာက္ကာ မိမိ၏ ႀကီးပြားေရးလမ္းစကုိရွာေဖြရာ ဥာဏ္ပညာထက္ျမက္ေသာေၾကာင့္ ေရႊျပည္၀န္လက္၀ဲ၀င္းေတာ္မႈး ၏သမီးႏွင့္ထိမ္းျမားႏိုင္ခြင့္ရေလသည္။ (အေၾကာင္းပါခဲ့သည္)။ ေရႊျပည္၀န္က ဦးေတာ၏ပညာဥာဏ္ကို သေဘာက်သျဖင့္ နန္းတြင္းတြင္ အမႈထမ္းေဆာင္ခြင့္ရေအာင္ စီမံေပးေသာေၾကာင့္ မင္းေနျပည္ေတာ္တြင္ စာေရးေတာ္ႀကီး အျဖစ္ အမႈထမ္းခြင့္ရခဲ့သည္။ စာေရးေတာ္ႀကီးဦးေတာႏွင့္ ေရႊျပည္၀န္သမီးႏွင့္တို႔မွ သားတစ္ေယာက္ထြန္းကားေလရာ ထိုသူငယ္ကို ကိုယ္လံုးကိုယ္ေပါက္ေတာင့္တင္းေသာေၾကာင့္ ေမာင္တုတ္ႀကီးဟုေခၚဆိုၾကသည္။ ေမာင္တုတ္ႀကီးမွာ ငယ္စဥ္ကပင္ ဓါးခုတ္၊ လွံထိုး ကၽြမ္းကၽြင္လွသည္။ အဖမွာလည္း နန္းတြင္းမွ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဓားေရးလံွေရးကို စနစ္တက် သင္ၾကားခြင့္ရသည္။ ေမာင္တုတ္ႀကီးအရြယ္ေရာက္လာေသာအခါ သူ၏ဖခင္ ဦးေတာက စစ္ဘက္တြင္အမႈထမ္းရန္လမ္းညႊန္တိုက္တြန္းေသာေၾကာင့္ စစ္ဘက္တြင္ အမႈထမ္းခဲ့ၿပီး ရဲစြမ္းရွိေသာေၾကာင့္ မၾကာမီပင္ စစ္သူႀကီးအဆင့္ေရာက္ရွိလာေလသည္။ ထိုအခါသူ႕အားေလးစားသမႈျဖင့္ ဦးေရႊတုတ္ဟု ေခၚဆိုၾကေလသည္။ ဦးေရႊတုတ္သည္ ေယာမင္းႀကီးဦးဖိုးလိႈင္၏ အဖပင္ျဖစ္ေလသည္။
ဦးေရႊတုတ္တြင္ ကေတာ္သံုးပါး ရွိေလရာ ၀န္ကေတာ္မယ္ၿငိမ္းႏွင့္ ရေသာ သားသည္ ေယာမင္းႀကီးအေလာင္းလ်ာပင္ျဖစ္သည္။ ဦးဖိုးလိႈင္၏ ေမြးေန႕မွာ ျမန္မာသကၠရာဇ္ (၁၁၉၁) ေႏွာင္းတန္ခူးလဆန္း (၁၀)ရက္ မနက္(၃) နာရီေက်ာ္တြင္ျဖစ္သည္။ ဦးဖိုးလိႈင္ (၉) ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ ဦးေရႊတုတ္သည္ ေရနံေခ်ာင္းၿမိဳ႕စား၊ ယင္းေတာ၀န္ႀကီးအထိရာထူးျမင့္တက္လာေလသည္။
သာယာ၀တီမင္း သည္ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရႊတိဂံုဘုရားဖူးၿပီး ျပန္လာခ်ိန္တြင္ ကံၾကမၼာဆိုးေသာေၾကာင့္ စိတ္ေတာ္မူမမွန္ ေဖာက္ျပန္စျပဳလာေလသည္။ ထိုအေျခအေနတြင္ မိဖုရားေခါင္ႀကီးက မင္းႀကီး၏ ေ၀ဒနာသည္းလာသည္ကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ အိမ္ေရွ႕စံေနရာတြင္ ပုဂံမင္းသားအား မင္းႀကီး၏အမိန္႕ဟု ဆိုကာ တင္ေျမွာက္ေပးလိုက္ေလသည္။
သာယာ၀တီမင္း၏ စိတၱဇေရာဂါအေျခအေနပိုမိုဆိုးရြားလာေသာေၾကာင့္ မႈးမတ္အခ်ိဳ႕ႏွင့္ ၀န္ႀကီးမ်ားမွာ (ေနမေကာင္းဟန္ေဆာင္သူေဆာင္ကာ)အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျပ၍ နန္းတြင္းသို႕အခစားမ၀င္ဘဲ ေရွာင္တိမ္းၾကေလသည္။ သို႕ေသာ္ဦးဖိုးလိႈင္၏ အဘျဖစ္သူယင္းေတာ၀န္ႀကီးမွာမူ ကၽြန္သခင္အရင္း ခ်င္းမည္သို႕မွ မလုပ္တန္ရာဟု ထင္မွတ္ကာ အေျခအေနကိုအကဲခတ္ရန္ သြားေလသည္။ ထုိအခုိက္တြင္ ေရႊဘိုမင္းမွ ဦးေရႊတုတ္အား လံွျဖင့္လိုက္လံထိုးေလသည္။ ဦးဖိုးလိႈင္၏ အမိ၀န္ကေတာ္မယ္ၿငိမ္းသည္ ထိုအျဖစ္ကိုၾကားသိရေသာအခါ မင္းရာဇ၀တ္ဒဏ္သည္ သားသမီးမ်ားအေပၚသက္ေရာက္ႏိုင္သည္ဟုယူဆကာ မင္းတုန္းမင္း၏ အိမ္ေတာ္သို႕ခိုလႈံခြင့္ေတာင္းသည္။ သို႔ရာတြင္ မင္းတုန္းမင္းသားက လက္မခံထား၀ံပဲ စၾကာေဒ၀ီမင္းသမီးႀကီး၏ အိမ္ေတာ္သို႕တဆင့္ ပို႕ေလသည္။ စၾကာေဒ၀ီမင္းသမီးႀကီးမွာ ဇီ၀ိတဒါန အခြင့္ထူးခံ မင္းသမီးႀကီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အသက္ကိုခ်မ္းသာေပးရန္ အခြင့္ရွိေလသည္။
ထိုသို႕ျဖင့္ ဦးဖိုးလိႈင္သည္ စၾကာေဒ၀ီမင္းသမီးႀကီး၏ အိမ္ေတာ္တြင္ ခိုလံႈခြင့္ရရွိေလသည္။ ထုိသို႕နန္းတြင္းေရးရႈပ္ေထြးခ်ိန္တြင္ ျပည္မင္းသားႀကီးသည္ ပုန္ကန္မႈကိုျပဳလုပ္ေလရာ ဘုရင့္တပ္မေတာ္က ျပန္လည္ဖမ္းမိေသာေၾကာင့္ ကြပ္မ်က္လိုက္ေလသည္။ ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လံုးက ၀မ္းနည္းမႈမ်ား ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ သို႔ျဖင့္ ျပည္သူတို႔ စိတ္ႀကိဳက္မဟုတ္ေသာ ပုဂံမင္းသား သည္ နန္းတက္လာေလသည္။
ပုဂံမင္းသား ဘုရင္ျဖစ္ေသာ္ပုဂံမင္းဟုပင္ အမည္တြင္သည္။ မင္းတုန္းမင္းသားႏွင့္ ကေနာင္မင္းသားတို႕သည္လည္း လႊတ္တက္မင္းသားႀကီးမ်ား အျဖစ္ေရာက္ရွိလာသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဦးဖိုးလိႈင္သည္ သည္ဗားကရာဆရာေတာ္ထံတြင္ ပညာေလ့လာရွာမွီးေနၿပီး မဲထီးဆရာေတာ္ထံ၌လည္း ပညာသင္ၾကားခြင့္ရခဲ့ေလသည္။ ထို႔အျပင္ ေဗဒင္ပညာကို တစ္ဖက္ကမ္းခတ္ကၽြမ္းက်င္ေသာ စၾကာေဒ၀ီမင္းသမီးႀကီးထံ မွလည္း ပညာမ်ားဆည္းပူးခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။
ထိုကာလ၌ ျပည္သူလူထုတို႕က မင္းတုန္းမင္းသားႏွင့္ ကေနာင္မင္းသားတို႔ကို ပုဂံမင္းထက္ပိုမိုႀကိဳက္ႏွစ္လို ၾကေလသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ပုဂံမင္းက သူ၏ထီးနန္းတည္ၿမဲရန္ ထုိညီေနာင္ကို ရွင္းမွသာ ျဖစ္မည္ဟု မွတ္ယူေလသည္။ ထိုအခ်င္းအရာကို ႀကိဳတင္သိေသာ မင္းသားညီေနာင္တို႕က အၾကံဦးကာ (၁၂၁၄)၊ ျပာသိုလဆန္းရွစ္ရက္တြင္ ေရႊဘုိသို႕ထြက္ခြာကာ ျခားနားၾကေလသည္။ မဆြကပင္ မင္းသားတို႔အား စၾကာေဒ၀ီမင္းသမီးႀကီးက ဥာဏ္ပညာထက္ျမက္ေသာ ေမာင္ဖိုးလိႈင္ကို ေခၚေဆာင္သြားသင့္ေၾကာင္းကို အၾကံေပးေျပာဖူးေလရာ မင္းသားညီေနာင္တို႕က မဲထီးေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ၾကားလ်က္ရွိ ေသာ ဦးဖိုးလိႈင္ကို ေခၚေဆာင္သြားေလသည္။ ထိုအျဖစ္အပ်က္မွာ ဦးဖိုးလိႈင္၏ ငယ္ဘ၀ အဆံုးသတ္ကာ မင္းမႈထမ္းဘ၀ ေရာက္ရွိလာ ျခင္းပင္ျဖစ္ေလေတာ့သည္။
အမႈထမ္းဘ၀
ဦးဖိုးလိႈင္သည္ မင္းသားညီေနာင္ႏွင့္လုိက္ပါကာ ၊ ေရႊဘိုၿမိဳ႕အား သိမ္းပိုက္ၿပီးခ်ိန္တြင္ ခ်ီးျမွင့္ ေျမွာက္စားထိုက္သူမ်ားကို ခ်ီးျမွင့္ေလသည္။ ဦးဖိုးလိႈင္ကို သားအျဖစ္ေမြးစားကာ မင္းလွစည္သူဘဲြ႕ အမည္ျဖင့္ ေယာၿမိဳ႕ကို အပိုင္စားေပးသနားေစသည္။ ေယာၿမိဳ႕စားမင္းသားဟု ထင္ရွားလာေလသည္။ ထို႕ေနာက္မင္းေနျပည္ေတာ္ကိုေရာက္ခ်ိန္တြင္ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးက ဦးဖိုးလိႈင္ႏွင့္ မေကြးၿမိဳ႕စား သတိုးမင္းႀကီး မဟာမင္းလွစည္သူ ၏ သမီးအငယ္ျဖစ္သူ မခင္ျဖဴႏွင့္ လက္ထပ္ေစရန္ အမိန္႕ခ်မွတ္လိုက္ေလသည္။ မင္းမႈထမ္းရင္းႏွင့္ ၾကင္ရာပါရေလသည္။
ဦးဖိုးလိႈင္ အသက္ ၂၈ ႏွစ္ အရြယ္တြင္ ေယာၿမိဳ႕စား အရာမွ တိုးျမွင့္ ၍ အတြင္း၀န္ေယာၿမိဳ႕စား အရာသို႕ သူေကာင္းျပဳျခင္း ခံရသသည္။ ဘဲြ႕မည္ကိုလည္း မင္းလွစည္သူမွ မင္းႀကီးမင္းလွမဟာစည္သူ ဟု ေပးအပ္ခ်ီးျမွင့္ေလသည္။ ဦးဖိုးလိႈင္၏ မင္းမႈထမ္းသက္ ၂၆ ႏွစ္တြင္ ေျခာက္ႀကိမ္ အရာမွ ႏုတ္သိမ္းခံရသည္။ ပထမအႀကိမ္ သည္ ၁၂၂၇ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္၍ ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္းကို ဆက္သၿပီးခ်ိန္ ၁၂၄၀ ခုႏွစ္တြင္ ေနာက္ဆံုးျဖစ္ေလသည္။ ၁၂၃၈ ခုႏွစ္ ကဆုန္လမွစ၍ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး၏ ေတာင္နန္းမေတာ္ႀကီး(စၾကာေဒ၀ီ) နာမက်န္းျဖစ္ေတာ္မူသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဦးဖိုးလိႈင္၏ ရာထူးမွာ ေရႊျပည္၀န္ ၀က္မစြတ္ၿမိဳ႕စား မင္းႀကီး မင္းလွမဟာစည္သူ ျဖစ္ေလသည္။ ဤသည္မွာ ဦးဖိုးလိႈင္၏ မင္းမႈထမ္းဘ၀ ျဖစ္ကာ သူ၏အရွင္သခင္ အေပၚတြင္ မ်ားစြာအေထာက္အကူ ျပဳေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေလသည္။
စၾကာေဒ၀ီမိဖုရားႀကီး လြန္ေသာ္ မင္းတုန္းမင္းလည္း ပူေဆြးလွသျဖင့္ မိဖုရားႀကီးအေလာင္းကို သၤၿဂိဳဟ္ခြင့္လည္းမေပး၊ ညီလာခံလည္း မထြက္ပဲေနခဲ့သည္။ ထိုအခါ မႈးမတ္၊မင္းညီမင္းသားမ်ားလည္း မေလွ်ာက္တင္၀ံ့သျဖင့္ အရာက်ေနသည့္ ဦးဖိုးလိႈင္ကို အကူအညီေတာင္းရာ ဦးဖိုးလိႈင္လည္း စာတစ္ေစာင္ကို မႈးမတ္မ်ားကို္ယ္စား ေရးသားၿပီး ဆက္သေလသည္။ မင္းတုန္းမင္းလည္း စာကိုဖတ္လွ်င္ ဦးဖိုးလိႈင္လက္ရာမွန္းသိေသာေၾကာင့္တစ္ေၾကာင္း၊ စာပါအခ်က္မ်ားမွာ ညီညႊတ္သည္ေၾကာင့္တစ္ေၾကာင္း စိတ္ေလ်ာ့ကာ မိဖုရားႀကီး အေလာင္းကို သၤၿဂိဳဟ္ခြင့္ေပးေလသည္။ ဦးဖိုးလိႈင္ကိုလည္း ျပန္လည္ေခၚယူကာ ဆူပူႀကိမ္းေမာင္းဟန္ျပဳၿပီး အရာျပန္ေပးခဲ့သည္။ မင္းတုန္းမင္းတရားလက္ထက္မွေနာက္ဆံုးသီေပါမင္းလက္ထက္ထိသက္ေတာ္ရွည္အမတ္ၾကီးအၿဖစ္နိူင္ငံတာ၀န္မ်ားကိုေက်ၿပြန္စြာထမ္းေဆာင္ခဲ႔ပါတယ္။
ဦးဖိုးလိႈင္သည္ ၁၂၂၂ ခုႏွစ္မွစ၍ ၁၂၄၂ ခုႏွစ္အထိ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္အတြင္းတြင္ က်မ္းစာေပါင္းမ်ားစြာ ျပဳစုေရးသားခဲ့သည္။ ထိုုက်မ္းစာမ်ားသည္ ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း အတဲြ (၈) တြင္ပါ၀င္၍ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။
(၁)။ ၁၂၂၅ခုႏွစ္ လိလာ၀တီဂဏန္းက်မ္း အိမ္ေရွ႕စံကေနာင္မင္းသားႀကီး၏ အမိန္႕ေတာ္ေၾကာင့္ ေရးသည္။
(၂)။ ၁၂၃၁ ခုႏွစ္ ေလာကဓါတ္ေဆးက်မ္း ဖန္ခ်က္၀န္ေထာက္ မင္းထင္ပညာသိဒၶိေက်ာ္ ႏွင့္ အတူေရးသည္။
(၃)။ လိပိဒီကာ ေၾကးနန္းရိုက္က်မ္း ႈထိုက်မ္းကို အဂၤလိပ္သံအရာရွိ မက္မာဟြန္က အဂၤလိပ္ဘာသာ သို႕ျပန္ဆိုခဲ့သည္။
(၄)။ ၁၂၃၁ ခုႏွစ္ အႆေဗဒက်မ္း ျမင္း၏ၾကင္အင္လကၡဏာျပက်မ္းျဖစ္၍ ဘုရင့္အမိန္႕ေတာ္အရေရးသည္။
(၅)။ ၁၂၃၃ ခုႏွစ္ ၀ိမုတၱိရသက်မ္း
(၆)။ ၁၂၃၄ ခုႏွစ္ မဟာသမတကပၸ၀ိနစၧရက်မ္း
(၇)။ ၁၂၃၅ ခုႏွစ္ သဒၵသဂၤဟက်မ္း
(၈)။ ၁၂၃၇ ခုႏွစ္ ကာယႏုပႆနာက်မ္း စလင္းမင္းသမီး၏ေတာင္းပန္ခ်က္အရေရးသည္။
(၉)။ ၁၂၄၀ ခုႏွစ္ ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္း
(၁၀)။ ၁၂၄၂ ခုႏွစ္ ဥတုေဘာဇနက်မ္း
(၁၁)။ ၁၂၄၂ ခုႏွစ္ အလကၤာနိသွ်က်မ္း
(၁၂)။ ၁၂၄၃ ခုႏွစ္ မဟာသုဇာတက ေဗဒင္က်မ္း
(၁၃)။ န၀သိဒၶႏ ၱက်မ္း
(၁၄)။ အသုတသာဂရက်မ္း
(၁၅)။ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း စာတမ္း
(၁၆)။ ၀ိဇယသုတ္
(၁၇)။ သံဌသုတ္
(၁၈)။ သမသနဥာဏ္ေတာ္ ၁၀ ပါးအက်ယ္
(၁၉)။ သဒၵသဂၤဟက်မ္း စသျဖင့္ က်မ္းေပါင္း (၁၉) အုပ္ပါရွိသည္။
ထို႕သို႕ ေျမာက္ျမားစြာေရးသားသည္မွာ သူတစ္ဦးတည္းႏွင့္ပင္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္း ထူေထာင္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ တတ္ကၽြမ္းသူတစ္ဦးျဖစ္ေလသည္။
အဲတာၿမန္မာၿပည္အက်ိဳးနည္းမဲ႔အၿဖစ္ၿမန္မာၿပည္သ႔ူကြ်န္ၿဖစ္မယ္႔နိမိတ္...ကယ္လို႔မရေတာ႔ဘူးေမာင္ေကာင္း...
.ငါကေတာ႔ေယာၿပန္ၿပီးေၿမဆုပ္အိုးလုပ္စားေတာ႔မယ္"'ဒီစကားေတြကေတာ႔ေရႊၿပည္၀န္(ခ)ေယာအတြင္း၀န္ဦးဘိုလိူင္ေၿပာခဲ႔တဲ႔စကားေတြပါ
ဦးဖိုးလိူင္ဟာငယ္စဥ္ပညာသင္ၾကားရာမွာလဲေက်ာင္းထိုင္ဆရာေတာ္ဘုရားမွေနာက္ေၿပာင္က်ီစယ္လိုေသာသေဘာၿဖင္႔
ေမာင္လိူင္မင္းတြက္ထားတဲ႔သခ်ာၤအေၿဖကမွားေနတယ္ေၿပာလိုက္ရာတြက္တာမွားရပါမလားဆိုၿပီးကိုယ္႔လက္ကိုယ္ၿဖတ္မယ္လုပ္ခဲ႔တဲ႔
အၿဖစ္အပ်က္ေလးကိုေထာက္ရူ႔ၾကည္႔မယ္ဆိုရင္ဦးဘိုးလိူင္စိတ္ဓါတ္ကိုအားလံုးခန္႔မွန္းလို႔ရမယ္ထင္ပါတယ္
ၿမန္မာသမိုင္းရဲ႔ထင္ရွားတဲ႔စာေပက်မ္းဂန္ေတြကိုေရးသားခဲ႔တဲၿမန္မာစာဆိုရွင္ေရႊၿပည္၀န္၀က္မစြတ္ၿမိဳ႔စားမင္းၾကီးမင္းလွမဟာစည္သူ(ခ)
ေယာအတြင္း၀န္ဦးဘိုးလိူင္အေၾကာင္းကိုတင္ၿပေပးလိုက္ပါတယ္တင္ၿပမူ႔မွာ
လိုအပ္ခ်က္မ်ားအမွားအယြင္းမ်ားရွိရင္နားလည္ခြင္႔လြတ္ေပးက်ပါ
ဦးဖိုးလိႈင္၏ငယ္ဘ၀
ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားလွေသာ သမိုင္း၀င္ပညာရွင္ႀကီး ဦးဖိုးလိႈင္၏ အဖိုးမွာစာေရးေတာ္ႀကီးဦးေတာ ျဖစ္သည္။ ဦးေတာသည္ ယင္းေတာရြာမွ ျဖစ္ကာ ဥာဏ္ပညာထက္ျမက္သူတစ္ေယာက္လည္းျဖစ္သည္။ သူသည္ အမရပူရမင္းေနျပည္သို႕ သြားေရာက္ကာ မိမိ၏ ႀကီးပြားေရးလမ္းစကုိရွာေဖြရာ ဥာဏ္ပညာထက္ျမက္ေသာေၾကာင့္ ေရႊျပည္၀န္လက္၀ဲ၀င္းေတာ္မႈး ၏သမီးႏွင့္ထိမ္းျမားႏိုင္ခြင့္ရေလသည္။ (အေၾကာင္းပါခဲ့သည္)။ ေရႊျပည္၀န္က ဦးေတာ၏ပညာဥာဏ္ကို သေဘာက်သျဖင့္ နန္းတြင္းတြင္ အမႈထမ္းေဆာင္ခြင့္ရေအာင္ စီမံေပးေသာေၾကာင့္ မင္းေနျပည္ေတာ္တြင္ စာေရးေတာ္ႀကီး အျဖစ္ အမႈထမ္းခြင့္ရခဲ့သည္။ စာေရးေတာ္ႀကီးဦးေတာႏွင့္ ေရႊျပည္၀န္သမီးႏွင့္တို႔မွ သားတစ္ေယာက္ထြန္းကားေလရာ ထိုသူငယ္ကို ကိုယ္လံုးကိုယ္ေပါက္ေတာင့္တင္းေသာေၾကာင့္ ေမာင္တုတ္ႀကီးဟုေခၚဆိုၾကသည္။ ေမာင္တုတ္ႀကီးမွာ ငယ္စဥ္ကပင္ ဓါးခုတ္၊ လွံထိုး ကၽြမ္းကၽြင္လွသည္။ အဖမွာလည္း နန္းတြင္းမွ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဓားေရးလံွေရးကို စနစ္တက် သင္ၾကားခြင့္ရသည္။ ေမာင္တုတ္ႀကီးအရြယ္ေရာက္လာေသာအခါ သူ၏ဖခင္ ဦးေတာက စစ္ဘက္တြင္အမႈထမ္းရန္လမ္းညႊန္တိုက္တြန္းေသာေၾကာင့္ စစ္ဘက္တြင္ အမႈထမ္းခဲ့ၿပီး ရဲစြမ္းရွိေသာေၾကာင့္ မၾကာမီပင္ စစ္သူႀကီးအဆင့္ေရာက္ရွိလာေလသည္။ ထိုအခါသူ႕အားေလးစားသမႈျဖင့္ ဦးေရႊတုတ္ဟု ေခၚဆိုၾကေလသည္။ ဦးေရႊတုတ္သည္ ေယာမင္းႀကီးဦးဖိုးလိႈင္၏ အဖပင္ျဖစ္ေလသည္။
ဦးေရႊတုတ္တြင္ ကေတာ္သံုးပါး ရွိေလရာ ၀န္ကေတာ္မယ္ၿငိမ္းႏွင့္ ရေသာ သားသည္ ေယာမင္းႀကီးအေလာင္းလ်ာပင္ျဖစ္သည္။ ဦးဖိုးလိႈင္၏ ေမြးေန႕မွာ ျမန္မာသကၠရာဇ္ (၁၁၉၁) ေႏွာင္းတန္ခူးလဆန္း (၁၀)ရက္ မနက္(၃) နာရီေက်ာ္တြင္ျဖစ္သည္။ ဦးဖိုးလိႈင္ (၉) ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ ဦးေရႊတုတ္သည္ ေရနံေခ်ာင္းၿမိဳ႕စား၊ ယင္းေတာ၀န္ႀကီးအထိရာထူးျမင့္တက္လာေလသည္။
သာယာ၀တီမင္း သည္ ေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရႊတိဂံုဘုရားဖူးၿပီး ျပန္လာခ်ိန္တြင္ ကံၾကမၼာဆိုးေသာေၾကာင့္ စိတ္ေတာ္မူမမွန္ ေဖာက္ျပန္စျပဳလာေလသည္။ ထိုအေျခအေနတြင္ မိဖုရားေခါင္ႀကီးက မင္းႀကီး၏ ေ၀ဒနာသည္းလာသည္ကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ အိမ္ေရွ႕စံေနရာတြင္ ပုဂံမင္းသားအား မင္းႀကီး၏အမိန္႕ဟု ဆိုကာ တင္ေျမွာက္ေပးလိုက္ေလသည္။
သာယာ၀တီမင္း၏ စိတၱဇေရာဂါအေျခအေနပိုမိုဆိုးရြားလာေသာေၾကာင့္ မႈးမတ္အခ်ိဳ႕ႏွင့္ ၀န္ႀကီးမ်ားမွာ (ေနမေကာင္းဟန္ေဆာင္သူေဆာင္ကာ)အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးျပ၍ နန္းတြင္းသို႕အခစားမ၀င္ဘဲ ေရွာင္တိမ္းၾကေလသည္။ သို႕ေသာ္ဦးဖိုးလိႈင္၏ အဘျဖစ္သူယင္းေတာ၀န္ႀကီးမွာမူ ကၽြန္သခင္အရင္း ခ်င္းမည္သို႕မွ မလုပ္တန္ရာဟု ထင္မွတ္ကာ အေျခအေနကိုအကဲခတ္ရန္ သြားေလသည္။ ထုိအခုိက္တြင္ ေရႊဘိုမင္းမွ ဦးေရႊတုတ္အား လံွျဖင့္လိုက္လံထိုးေလသည္။ ဦးဖိုးလိႈင္၏ အမိ၀န္ကေတာ္မယ္ၿငိမ္းသည္ ထိုအျဖစ္ကိုၾကားသိရေသာအခါ မင္းရာဇ၀တ္ဒဏ္သည္ သားသမီးမ်ားအေပၚသက္ေရာက္ႏိုင္သည္ဟုယူဆကာ မင္းတုန္းမင္း၏ အိမ္ေတာ္သို႕ခိုလႈံခြင့္ေတာင္းသည္။ သို႔ရာတြင္ မင္းတုန္းမင္းသားက လက္မခံထား၀ံပဲ စၾကာေဒ၀ီမင္းသမီးႀကီး၏ အိမ္ေတာ္သို႕တဆင့္ ပို႕ေလသည္။ စၾကာေဒ၀ီမင္းသမီးႀကီးမွာ ဇီ၀ိတဒါန အခြင့္ထူးခံ မင္းသမီးႀကီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အသက္ကိုခ်မ္းသာေပးရန္ အခြင့္ရွိေလသည္။
ထိုသို႕ျဖင့္ ဦးဖိုးလိႈင္သည္ စၾကာေဒ၀ီမင္းသမီးႀကီး၏ အိမ္ေတာ္တြင္ ခိုလံႈခြင့္ရရွိေလသည္။ ထုိသို႕နန္းတြင္းေရးရႈပ္ေထြးခ်ိန္တြင္ ျပည္မင္းသားႀကီးသည္ ပုန္ကန္မႈကိုျပဳလုပ္ေလရာ ဘုရင့္တပ္မေတာ္က ျပန္လည္ဖမ္းမိေသာေၾကာင့္ ကြပ္မ်က္လိုက္ေလသည္။ ျပည္သူလူထုတစ္ရပ္လံုးက ၀မ္းနည္းမႈမ်ား ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ သို႔ျဖင့္ ျပည္သူတို႔ စိတ္ႀကိဳက္မဟုတ္ေသာ ပုဂံမင္းသား သည္ နန္းတက္လာေလသည္။
ပုဂံမင္းသား ဘုရင္ျဖစ္ေသာ္ပုဂံမင္းဟုပင္ အမည္တြင္သည္။ မင္းတုန္းမင္းသားႏွင့္ ကေနာင္မင္းသားတို႕သည္လည္း လႊတ္တက္မင္းသားႀကီးမ်ား အျဖစ္ေရာက္ရွိလာသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဦးဖိုးလိႈင္သည္ သည္ဗားကရာဆရာေတာ္ထံတြင္ ပညာေလ့လာရွာမွီးေနၿပီး မဲထီးဆရာေတာ္ထံ၌လည္း ပညာသင္ၾကားခြင့္ရခဲ့ေလသည္။ ထို႔အျပင္ ေဗဒင္ပညာကို တစ္ဖက္ကမ္းခတ္ကၽြမ္းက်င္ေသာ စၾကာေဒ၀ီမင္းသမီးႀကီးထံ မွလည္း ပညာမ်ားဆည္းပူးခြင့္ ရရွိခဲ့သည္။
ထိုကာလ၌ ျပည္သူလူထုတို႕က မင္းတုန္းမင္းသားႏွင့္ ကေနာင္မင္းသားတို႔ကို ပုဂံမင္းထက္ပိုမိုႀကိဳက္ႏွစ္လို ၾကေလသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ပုဂံမင္းက သူ၏ထီးနန္းတည္ၿမဲရန္ ထုိညီေနာင္ကို ရွင္းမွသာ ျဖစ္မည္ဟု မွတ္ယူေလသည္။ ထိုအခ်င္းအရာကို ႀကိဳတင္သိေသာ မင္းသားညီေနာင္တို႕က အၾကံဦးကာ (၁၂၁၄)၊ ျပာသိုလဆန္းရွစ္ရက္တြင္ ေရႊဘုိသို႕ထြက္ခြာကာ ျခားနားၾကေလသည္။ မဆြကပင္ မင္းသားတို႔အား စၾကာေဒ၀ီမင္းသမီးႀကီးက ဥာဏ္ပညာထက္ျမက္ေသာ ေမာင္ဖိုးလိႈင္ကို ေခၚေဆာင္သြားသင့္ေၾကာင္းကို အၾကံေပးေျပာဖူးေလရာ မင္းသားညီေနာင္တို႕က မဲထီးေက်ာင္းတြင္ ပညာသင္ၾကားလ်က္ရွိ ေသာ ဦးဖိုးလိႈင္ကို ေခၚေဆာင္သြားေလသည္။ ထိုအျဖစ္အပ်က္မွာ ဦးဖိုးလိႈင္၏ ငယ္ဘ၀ အဆံုးသတ္ကာ မင္းမႈထမ္းဘ၀ ေရာက္ရွိလာ ျခင္းပင္ျဖစ္ေလေတာ့သည္။
အမႈထမ္းဘ၀
ဦးဖိုးလိႈင္သည္ မင္းသားညီေနာင္ႏွင့္လုိက္ပါကာ ၊ ေရႊဘိုၿမိဳ႕အား သိမ္းပိုက္ၿပီးခ်ိန္တြင္ ခ်ီးျမွင့္ ေျမွာက္စားထိုက္သူမ်ားကို ခ်ီးျမွင့္ေလသည္။ ဦးဖိုးလိႈင္ကို သားအျဖစ္ေမြးစားကာ မင္းလွစည္သူဘဲြ႕ အမည္ျဖင့္ ေယာၿမိဳ႕ကို အပိုင္စားေပးသနားေစသည္။ ေယာၿမိဳ႕စားမင္းသားဟု ထင္ရွားလာေလသည္။ ထို႕ေနာက္မင္းေနျပည္ေတာ္ကိုေရာက္ခ်ိန္တြင္ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးက ဦးဖိုးလိႈင္ႏွင့္ မေကြးၿမိဳ႕စား သတိုးမင္းႀကီး မဟာမင္းလွစည္သူ ၏ သမီးအငယ္ျဖစ္သူ မခင္ျဖဴႏွင့္ လက္ထပ္ေစရန္ အမိန္႕ခ်မွတ္လိုက္ေလသည္။ မင္းမႈထမ္းရင္းႏွင့္ ၾကင္ရာပါရေလသည္။
ဦးဖိုးလိႈင္ အသက္ ၂၈ ႏွစ္ အရြယ္တြင္ ေယာၿမိဳ႕စား အရာမွ တိုးျမွင့္ ၍ အတြင္း၀န္ေယာၿမိဳ႕စား အရာသို႕ သူေကာင္းျပဳျခင္း ခံရသသည္။ ဘဲြ႕မည္ကိုလည္း မင္းလွစည္သူမွ မင္းႀကီးမင္းလွမဟာစည္သူ ဟု ေပးအပ္ခ်ီးျမွင့္ေလသည္။ ဦးဖိုးလိႈင္၏ မင္းမႈထမ္းသက္ ၂၆ ႏွစ္တြင္ ေျခာက္ႀကိမ္ အရာမွ ႏုတ္သိမ္းခံရသည္။ ပထမအႀကိမ္ သည္ ၁၂၂၇ ခုႏွစ္တြင္ ျဖစ္၍ ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္းကို ဆက္သၿပီးခ်ိန္ ၁၂၄၀ ခုႏွစ္တြင္ ေနာက္ဆံုးျဖစ္ေလသည္။ ၁၂၃၈ ခုႏွစ္ ကဆုန္လမွစ၍ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး၏ ေတာင္နန္းမေတာ္ႀကီး(စၾကာေဒ၀ီ) နာမက်န္းျဖစ္ေတာ္မူသည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ဦးဖိုးလိႈင္၏ ရာထူးမွာ ေရႊျပည္၀န္ ၀က္မစြတ္ၿမိဳ႕စား မင္းႀကီး မင္းလွမဟာစည္သူ ျဖစ္ေလသည္။ ဤသည္မွာ ဦးဖိုးလိႈင္၏ မင္းမႈထမ္းဘ၀ ျဖစ္ကာ သူ၏အရွင္သခင္ အေပၚတြင္ မ်ားစြာအေထာက္အကူ ျပဳေသာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ေလသည္။
စၾကာေဒ၀ီမိဖုရားႀကီး လြန္ေသာ္ မင္းတုန္းမင္းလည္း ပူေဆြးလွသျဖင့္ မိဖုရားႀကီးအေလာင္းကို သၤၿဂိဳဟ္ခြင့္လည္းမေပး၊ ညီလာခံလည္း မထြက္ပဲေနခဲ့သည္။ ထိုအခါ မႈးမတ္၊မင္းညီမင္းသားမ်ားလည္း မေလွ်ာက္တင္၀ံ့သျဖင့္ အရာက်ေနသည့္ ဦးဖိုးလိႈင္ကို အကူအညီေတာင္းရာ ဦးဖိုးလိႈင္လည္း စာတစ္ေစာင္ကို မႈးမတ္မ်ားကို္ယ္စား ေရးသားၿပီး ဆက္သေလသည္။ မင္းတုန္းမင္းလည္း စာကိုဖတ္လွ်င္ ဦးဖိုးလိႈင္လက္ရာမွန္းသိေသာေၾကာင့္တစ္ေၾကာင္း၊ စာပါအခ်က္မ်ားမွာ ညီညႊတ္သည္ေၾကာင့္တစ္ေၾကာင္း စိတ္ေလ်ာ့ကာ မိဖုရားႀကီး အေလာင္းကို သၤၿဂိဳဟ္ခြင့္ေပးေလသည္။ ဦးဖိုးလိႈင္ကိုလည္း ျပန္လည္ေခၚယူကာ ဆူပူႀကိမ္းေမာင္းဟန္ျပဳၿပီး အရာျပန္ေပးခဲ့သည္။ မင္းတုန္းမင္းတရားလက္ထက္မွေနာက္ဆံုးသီေပါမင္းလက္ထက္ထိသက္ေတာ္ရွည္အမတ္ၾကီးအၿဖစ္နိူင္ငံတာ၀န္မ်ားကိုေက်ၿပြန္စြာထမ္းေဆာင္ခဲ႔ပါတယ္။
ဦးဖိုးလိႈင္သည္ ၁၂၂၂ ခုႏွစ္မွစ၍ ၁၂၄၂ ခုႏွစ္အထိ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္အတြင္းတြင္ က်မ္းစာေပါင္းမ်ားစြာ ျပဳစုေရးသားခဲ့သည္။ ထိုုက်မ္းစာမ်ားသည္ ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း အတဲြ (၈) တြင္ပါ၀င္၍ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္သည္။
(၁)။ ၁၂၂၅ခုႏွစ္ လိလာ၀တီဂဏန္းက်မ္း အိမ္ေရွ႕စံကေနာင္မင္းသားႀကီး၏ အမိန္႕ေတာ္ေၾကာင့္ ေရးသည္။
(၂)။ ၁၂၃၁ ခုႏွစ္ ေလာကဓါတ္ေဆးက်မ္း ဖန္ခ်က္၀န္ေထာက္ မင္းထင္ပညာသိဒၶိေက်ာ္ ႏွင့္ အတူေရးသည္။
(၃)။ လိပိဒီကာ ေၾကးနန္းရိုက္က်မ္း ႈထိုက်မ္းကို အဂၤလိပ္သံအရာရွိ မက္မာဟြန္က အဂၤလိပ္ဘာသာ သို႕ျပန္ဆိုခဲ့သည္။
(၄)။ ၁၂၃၁ ခုႏွစ္ အႆေဗဒက်မ္း ျမင္း၏ၾကင္အင္လကၡဏာျပက်မ္းျဖစ္၍ ဘုရင့္အမိန္႕ေတာ္အရေရးသည္။
(၅)။ ၁၂၃၃ ခုႏွစ္ ၀ိမုတၱိရသက်မ္း
(၆)။ ၁၂၃၄ ခုႏွစ္ မဟာသမတကပၸ၀ိနစၧရက်မ္း
(၇)။ ၁၂၃၅ ခုႏွစ္ သဒၵသဂၤဟက်မ္း
(၈)။ ၁၂၃၇ ခုႏွစ္ ကာယႏုပႆနာက်မ္း စလင္းမင္းသမီး၏ေတာင္းပန္ခ်က္အရေရးသည္။
(၉)။ ၁၂၄၀ ခုႏွစ္ ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္း
(၁၀)။ ၁၂၄၂ ခုႏွစ္ ဥတုေဘာဇနက်မ္း
(၁၁)။ ၁၂၄၂ ခုႏွစ္ အလကၤာနိသွ်က်မ္း
(၁၂)။ ၁၂၄၃ ခုႏွစ္ မဟာသုဇာတက ေဗဒင္က်မ္း
(၁၃)။ န၀သိဒၶႏ ၱက်မ္း
(၁၄)။ အသုတသာဂရက်မ္း
(၁၅)။ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္း စာတမ္း
(၁၆)။ ၀ိဇယသုတ္
(၁၇)။ သံဌသုတ္
(၁၈)။ သမသနဥာဏ္ေတာ္ ၁၀ ပါးအက်ယ္
(၁၉)။ သဒၵသဂၤဟက်မ္း စသျဖင့္ က်မ္းေပါင္း (၁၉) အုပ္ပါရွိသည္။
ထို႕သို႕ ေျမာက္ျမားစြာေရးသားသည္မွာ သူတစ္ဦးတည္းႏွင့္ပင္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းတစ္ေက်ာင္း ထူေထာင္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ တတ္ကၽြမ္းသူတစ္ဦးျဖစ္ေလသည္။
