အေမရိကန္ ေတြးေခၚရွင္ ဟင္နရီေဒးဗစ္ေသာရိုး
MONDAY, 08 AUGUST 2011 00:00 ခင္ေမာင္စိုး
အေမရိကန္ ေတြးေခၚရွင္ ဟင္နရီေဒးဗစ္ေသာရိုးလူ့ အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာ သည္ေန့မွာျဖင့္ လူတိုင္းသံုးတဲ့ စကားလံုး တလံုး ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ သည္စကားလံုး ေပၚလာတာဟာ ကာလအားျဖင့္ သိပ္မၾကာေသးပါဘူး။ လူ့အခြင့္အေရးနဲ့တူတဲ့ အခြင့္အေရးေတြ ႏွစ္ေပါင္း ေထာင္နဲ့ခ်ီၿပီး ရွိခဲ့ေပမယ့္ လူ့အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ ေဝါဟာရကို စတင္သံုးစြဲတာကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ရာေလာက္ကမွ ျဖစ္ပါတယ္။ သည္စကားလံုးကို စတင္သံုးစြဲခဲ့သူအျဖစ္ အသတ္မွတ္ခံရတဲ့ သူကေတာ့ အေမရိကန္ေတြးေခၚရွင္ႀကီး ဟင္နရီေဒးဗစ္ေသာရိုးပါ။
ဆရာႀကီးေသာရိုးရဲ့ အေတြးအေခၚေတြဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာသာမက ကမ႓ာမွာပါ ယခုထက္တိုင္ ဩဇာလႊမ္းေနဆဲျဖစ္သလို နိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားေနသူေတြအေနနဲ့လည္း ေလ့လာေနရဆဲျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာ့ နိုင္ငံေရး ေလာကမွာဆိုရင္လည္း ဆရာႀကီးေသာရိုးရဲ့ အယူအဆတရပ္ေၾကာင့္ စစ္အစိုးရနဲ့ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ေတြအၾကား တင္းမာမႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၈၉ ဝန္းက်င္မွာ အတိုက္အခံ နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ့ ဦးဝင္းတင္ စသူမ်ားက နိုင္ငံေရးေဆာင္ပုဒ္တခုကို ကိုင္စြဲၿပီး စစ္အစိုးရကို စိန္ေခၚခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္မွာ ဆရာႀကီးေသာရိုးရဲ့ ကမ႓ာေက်ာ္ အယူအဆကို အသံုးျပုခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ “မတရားတဲ့ အမိန့္အာဏာဟူသမ်ွ တာဝန္အရ ဖီဆန္ၾက” ဆိုတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဆာင္ပုဒ္ကို ၾကားရတဲ့အခါမွာ စစ္အစိုးရဟာ အလြန္ေၾကာက္ရြံ့တုန္လႈပ္သြားၿပီး အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ေထာင္သြင္း အက်ဉ္းခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ့ပဲ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္ အႀကိမ္ႀကိမ္က်ခဲ့ရသလို သတင္းစာဆရာႀကီး ဦးဝင္းတင္ဟာလည္း အက်ဉ္းေထာင္အတြင္းမွာ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ ေနထိုင္ခဲ့ရပါတယ္။
မတရားတဲ့ အမိန့္အာဏာေတြကို မလိုက္နာဘဲ အာခံဆန့္က်င္ေရးဟာ နိုင္ငံသားတိုင္းရဲ့တာဝန္ျဖစ္တယ္လို့ ေရးသားေဟာေျပာခဲ့သူ ဆရာႀကီး ဟင္နရီေဒးဗစ္ေသာရိုးကို ၁၈၁၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္ ၁၂ ရက္မွာ ေမြးပါတယ္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု နယူးအဂၤလန္ေဒသ မက္ဆာခ်ူးဆက္ျပည္နယ္အတြင္းက ကြန္ေကာ့ၿမို့မွာ ေမြးဖြားပါတယ္။ သူ့မိဘမ်ားက သာမန္လူတန္းစားျဖစ္ပါတယ္။ ေသာရိုးဟာ ဟားဗဒ္တကၠသိုလ္မွာ အသက္ ၂၀ အရြယ္အထိ ပညာသင္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေမြးရာဇာတိကို ျပန္လာၿပီး အစ္ကိုျဖစ္သူနဲ့ စာသင္ေက်ာင္းေထာင္ပါတယ္။ သူတို့ေက်ာင္းမွာ တျခားေက်ာင္းေတြနဲ့ မတူတဲ့ သင္ရိုးေတြ ပါရွိခဲ့တယ္လို့ ဆိုတယ္။ ဥပမာ ေတာအုပ္အတြင္းမွာ လမ္းေလ်ွာက္တာမ်ိဳး၊ ေဈးဆိုင္ေတြကို သြားေရာက္တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစ္ကိုျဖစ္သူ ေသဆံုးသြားတဲ့အတြက္ စာသင္ေက်ာင္းဟာ ခဏနဲ့ပဲ ရပ္ဆိုင္းသြားခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္ေတာ့ ေသာရိုးဟာ ေတြးေခၚပညာရွင္စာေရးဆရာႀကီး အီမာဆင္နဲ့ သိက်ြမ္းၿပီး စာေပမ်ား စတင္ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ ေသဆံုးသြားတဲ့အထိ ေသာရိုးဟာ စာေရးခဲ့တာျဖစ္တဲ့အတြက္ အခုဆိုရင္ ေသာရိုးလက္ေရြးစင္ေပါင္းခ်ုပ္စာေပဟာ အတြဲ ၂၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္။
ေသာရိုးဟာ အီမာဆင္နဲ့ ခင္မင္သိက်ြမ္းရင္း အက်င့္သီလစိတ္ကို ဦးစားေပးတဲ့ အေတြးအေခၚကို လက္ခံခဲ့ပါတယ္။ သူကိုယ္တိုင္ကလည္း အလြန္ရိုးစင္းၿပီး သဘာဝေလာကႀကီးနဲ့လိုက္ေလ်ာညီေထြ ေနထိုင္တတ္ပါတယ္။ သူ့ဘဝဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေတာရပ္ေဒသမွာ တကိုယ္တည္း ေနထိုင္ရင္း ကုန္လြန္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူက ရိုးစင္းစြာ ေနထိုင္ျခင္းသည္ပင္ သဘာဝက်က် ေနထိုင္ျခင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ျခင္းလို့ ခံယူထားသူ ျဖစ္ပါတယ္။
ေသာရိုး ဆိုတဲ့လူဟာ ဘာ စီးပြားေရးအလုပ္ကိုမွ လုပ္တဲ့သူ မဟုတ္ဘူး။ အိမ္ေထာင္လည္းမျပု၊ ဘုရားေက်ာင္းလည္းမသြား၊ မဲလည္းမထည့္၊ အခြန္လည္းမေဆာင္၊ ေနာက္ၿပီး အသားလည္း မစားသလို အရက္တို့ ေဆးလိပ္တို့လည္း မသံုးစြဲ၊ အမဲလိုက္တဲ့ အလုပ္မ်ိဳးလည္း မလုပ္၊ သဘာဝကို ခ်စ္ျမတ္နိုးတယ္၊ ရိုးစင္းတဲ့အေတြးအေခၚကို လက္ခံက်င့္သံုးသူျဖစ္တယ္ စသျဖင့္ သူ့မိတ္ေဆြႀကီး အီမာဆင္က သံုးသပ္ေျပာဆိုပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေသာရိုးဟာ အေတြးအေခၚထဲမွာ နစ္ေမ်ာေနတဲ့ သူမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ေလးနက္တဲ့ အေတြးအေခၚထဲမွာ နစ္မြန္းၿပီး ပတ္ဝန္းက်င္ကို လ်စ္လ်ူရႈတတ္တဲ့ ေတာမွီရေသ့မ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ေတြးေခၚရွင္ စစ္စစ္ျဖစ္ဖို့အတြက္ ကိုယ့္အေတြးအေခၚအတိုင္း က်င့္ၾကံေနထိုင္ျပရမွာ ျဖစ္သလို ဘဝျပႆနာေတြကိုလည္း လက္ေတြ႕ေျဖရွင္းေပးရမယ္လို့ ဆရာႀကီးေသာရိုးက ဆိုပါတယ္။
သည္လို လက္ေတြ႕က်တဲ့ အေတြးအေခၚေတြကတဆင့္ နိုင္ငံေရးအာခံမႈ (Civil Disobedience) ဆိုတဲ့ ကမ႓ာေက်ာ္ နိုင္ငံေရးစာတမ္းႀကီး ေပၚေပါက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သည္စာတမ္းႀကီး ျဖစ္ေပၚလာပံုကေတာ့ သည္လိုပါ။
ဆရာႀကီး ေသာရိုးဟာ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ေရာက္ေတာ့ သူ့ဇာတိၿမို့ရဲ့ အစြန္အဖ်ား ေတာအုပ္ကေလးထဲမွာ တကိုယ္တည္း ေနထိုင္ေနပါတယ္။ သဘာဝကို ခ်စ္ျမတ္နိုးသူျဖစ္တဲ့အတိုင္း ေတာအုပ္ကေလးထဲမွာ ေနရတာကို ေပ်ာ္ေမြ႕တဲ့သူပါ။ ဒီလို ေအးေအးလူလူေနထိုင္ရင္း ေနာက္တႏွစ္အၾကာမွာ သူ့ဆီကို အစိုးရရဲ့ အေကာက္ခြန္ အရာရွိတေယာက္ ေရာက္လာပါတယ္။ ဒီအေကာက္ခြန္အရာရွိက ေသာရိုးထံကေနၿပီး ေျခာက္ႏွစ္စာ အခြန္အတုပ္ကို ေတာင္းပါတယ္။ ဆရာႀကီးေသာရိုးဟာ စီးပြားေရးသမားလည္း မဟုတ္သလို ပိုင္ဆိုင္မႈလည္း ဘာမွ မရွိတဲ့အတြက္ အျမတ္ခြန္ရယ္လို့ ေပးေဆာင္စရာ မရွိေပမယ့္ အဲဒီတုန္းက ေပးရတဲ့ လူခြန္တမ်ိဳးကိုေတာ့ ေပးစရာ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလူခြန္ကို Poll Tax လို့ ေခၚပါတယ္။ မဲထည့္ခြင့္အတြက္ ေပးရတဲ့ အခြန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခြန္ကို ေပးတဲ့သူမွ မဲထည့္ခြင့္ရၿပီး သည္အခြန္မေပးရင္ မဲထည့္ခြင့္ မရပါဘူး။
ဆရာႀကီး ေသာရိုးက အုပ္ခ်ုပ္ေနတဲ့ အစိုးရကို သေဘာမက်တဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က အေမရိကန္အစိုးရဟာ မကၠဆီကိုနဲ့ စစ္ျဖစ္ေနသလို က်ြန္ေရာင္းက်ြန္ဝယ္ စနစ္ကိုလည္း လက္ခံေနတဲ့ အစိုးရပါ။ ဒါကို ေသာရိုးက လံုးဝ ဆန့္က်င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုအစိုးရအသက္ရွည္ေရးကို အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစမယ့္ အေကာက္ခြန္ကို လံုးဝ မေပးခ်င္ပါဘူး။ ေပးရမယ့္ အေကာက္ခြန္က ေျပာပေလာက္တာ မဟုတ္ေပမယ့္ သူက မေပးဘူးလို့ အေကာက္ခြန္အရာရွိကို ေျပာလိုက္ပါတယ္။ အေကာက္ခြန္အရာရွိက ဒါဆိုရင္ ေထာင္ထဲမွာ ေနရလိမ့္မယ္ဆိုေတာ့ ဆရာႀကီးေသာရိုးက မဆိုင္းမတြဘဲ ေထာင္ထဲကို ပို့ဖို့ ေျပာပါတယ္။ ဒီလိုနဲ့ ဆရာႀကီးေသာရိုးဟာ အစိုးရကို အာခံမႈနဲ့ ေထာင္ထဲ ေရာက္သြားတာပါ။
ဒါေပမယ့္ သူ့ရဲ့ အေဒၚတေယာက္က သူေပးေဆာင္စရာရွိတဲ့ အခြန္ကို ေပးလိုက္တဲ့အတြက္ ေထာင္ထဲမွာ တညပဲ အိပ္လိုက္ရၿပီး ျပန္ထြက္လာရပါတယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္အေပၚမွာ သူ့မိတ္ေဆြ အီမာဆင္နဲ့ သူဟာ သေဘာထားခ်င္း ကြဲလြဲခဲ့ပါတယ္။ ဒီေလာက္ ေငြကေလးနဲ့ ေထာင္ထဲဝင္တာကို အီမာဆင္က သေဘာမက်ပါဘူး။ တကယ့္ျပႆနာကိုလည္း မေျပလည္ေစနိုင္ဘူးလို့ အီမာဆင္က ယူဆပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေသာရိုးကေတာ့ အစိုးရရဲ့ မတရားမႈေတြနဲ့ မွားယြင္းမႈေတြကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့အာခံဆန့္က်င္ဖို့ အေရးဟာ နိုင္ငံသားေကာင္း တေယာက္ရဲ့ တာဝန္ပဲလို့ ခံယူပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အီမာဆင္က သူေထာင္က်တဲ့ေနရာကိုလာၿပီး ေသာရိုးရယ္ မင္းဘာေၾကာင့္ ေထာင္ထဲဝင္ရတာတုန္းလို့ ေမးေတာ့ ေသာရိုးကလည္း အီမာဆင္ ခင္ဗ်ားကေရာ ဘာေၾကာင့္ ေထာင္ျပင္မွာ ေနေနရတာတုန္းလို့ ျပန္ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ေထာင္ထဲမွာ တညတာ ေနလိုက္ရတာဟာ ေသာရိုးအတြက္ နိုင္ငံေရးအယူအဆတရပ္ကို ေဖာ္ထုတ္ဖို့ တြန္းအားေပးလိုက္တာပါပဲ။ ေနာက္ တႏွစ္ေက်ာ္ ႏွစ္ႏွစ္နီးပါးအၾကာမွာ အစိုးရနဲ့ ဆက္နႊယ္ေနတဲ့ နိုင္ငံသားတို့ရဲ့ ရပိုင္ခြင့္နဲ့ တာဝန္ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဉ္နဲ့ ေဟာေျပာပြဲကို လုပ္ပါတယ္။ ဒီေဟာေျပာပြဲမွာ ေျပာခဲ့တာေတြကို ျပင္ဆင္မြမ္းမံၿပီး နိုင္ငံေရးအာခံမႈ စာတမ္းႀကီးကို ၁၈၄၉ ခုႏွစ္မွာ ေရးသား ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။
ဒီစာတမ္းမွာ အစိုးရနဲ့ နိုင္ငံသားအၾကားက ဆက္ဆံေရးအေၾကာင္း ေရးသားထားပါတယ္။ အေကာင္းဆံုးအစိုးရဆိုသည္မွာ ထိန္းခ်ုပ္ ကြပ္ညႇပ္မႈ အနည္းဆံုး အစိုးရ ျဖစ္သည္လို့ ေသာရိုးက ဆိုပါတယ္။ အစိုးရက ထုတ္ျပန္တဲ့ အမိန့္ေတြ ျပ႒ာန္းတဲ့ ဥပေဒေတြဟာ အမွန္တရားကို ကိုယ္စားျပုတာ မဟုတ္ဘဲ အုပ္စိုးသူေတြရဲ့ အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို့သာ အဓိက ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အုပ္ခ်ုပ္ခံ တိုင္းသူျပည္သားမ်ားအေနနဲ့ အစိုးရထုတ္ျပန္တဲ့ အမိန့္တိုင္း ဥပေဒတိုင္းကို လိုက္နာစရာမလိုဘူး။ လိုက္နာျခင္းဟာ ကိုယ့္ရဲ့ အက်င့္သီလစိတ္ကို အဆံုးရွံဳးခံလိုက္ျခင္းျဖစ္တယ္။ အက်င့္သီလစိတ္ကို ဆံုးရွံဳးသြားတာဟာ လူသား တေယာက္အျဖစ္က ဆံုးရွံဳးသြားျခင္းျဖစ္တယ္လို့ ေသာရိုးက ေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အက်င့္သီလစိတ္ရွိတဲ့ လူသားတေယာက္ဟာ မတရားတဲ့ ဥပေဒေတြကို ထုတ္ျပန္ၿပီး သက္ဆိုးရွည္ေနတဲ့ အစိုးရကို ရပ္တန့္သြားေအာင္ လုပ္ရမယ္။ အစိုးရဟာ စက္ယနၲရားတခုနဲ့ တူတယ္။ ဒီစက္ယနၲရားကို ရပ္တန့္ေအာင္လုပ္ဖို့ နိုင္ငံသားတိုင္းမွာ တာဝန္ရွိတယ္။ ဒီတာဝန္ဆိုတာက အစိုးရဆိုးမ်ား ထုတ္ျပန္တဲ့ ဥပေဒေတြကို အာခံခ်ိဳးေဖာက္ဖို့ပဲလို့ ေျပာပါတယ္။
ေသာရိုးဟာ သူ့ဆီက အခြန္လာေကာက္တဲ့ အစိုးရဝန္ထမ္းကိုလည္း အစိုးရေကာင္းတရပ္ ဖန္တီးဖို့ ဝန္ထမ္းမ်ားမွာ တာဝန္ရွိေၾကာင္း ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။ သူ့ဆီမွာ အခြန္လာေကာက္တဲ့သူက ေသာရိုးဆီက အခြန္ကို မရတဲ့အခါ သူ ဘာဆက္လုပ္ရမလဲလို့ ေမးပါတယ္။ ေသာရိုးက နိုင္ငံသားေကာင္းတေယာက္အေနနဲ့ အစိုးရဝန္ထမ္းအျဖစ္က နုတ္ထြက္ပစ္လိုက္ပါလို့ အၾကံေပးလိုက္ပါတယ္။ အစိုးရ ဝန္ထမ္းအျဖစ္နဲ့ မတရားတဲ့ ဥပေဒေတြကို ျပည္သူေတြလိုက္နာေအာင္ လုပ္ေနမယ့္အစား ဝန္ထမ္းဘဝက နုတ္ထြက္ ပစ္လိုက္တာက လူသားရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာနဲ့ ပိုၿပီးညီညြတ္တယ္လို့ ယူဆပါတယ္။
ေသာရိုး ကိုယ္တိုင္ ေထာင္က်ခံရဲခဲ့တာဟာ ဒီလို လူ့ဂုဏ္သိကၡာကို ပဓာနထားတဲ့ အယူအဆကို ကိုင္စြဲၿပီး ေထာင္က်ခံခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ့ရဲ့ အယူအဆက သည္လိုပါ။ အစိုးရေတြဟာ ဘယ္ေလာက္အင္အားရွိတယ္ေျပာေျပာ လူတေယာက္ရဲ့ စိတ္ဓာတ္အင္အားကိုေတာ့ မယွဉ္နိုင္ဘူးတဲ့။ အစိုးရရဲ့ အင္အားဟာ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အင္အားသာျဖစ္ၿပီး လူသားရဲ့ ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္တဲ့ စိတ္ဓာတ္အင္အားကို မထိပါးနိုင္ပါဘူးတဲ့။ လူသားတေယာက္အေနနဲ့ အမွန္တရားကို ဦးစားေပးျခင္းအားျဖင့္သာ လြတ္လပ္မႈကို ရရွိမွာျဖစ္ၿပီး အစိုးရကို ေၾကာက္လန့္တဲ့အတြက္ မွားယြင္းတဲ့ ဥပေဒေတြကို လိုက္နာေနရင္ လြတ္လပ္မႈက ဆံုးရွံဳးသြားၿပီး ေက်းက်ြန္ဘဝသို့ က်ေရာက္သြားပါ တယ္တဲ့။
အေမရိကန္ ေတြးေခၚရွင္ ဟင္နရီေဒးဗစ္ေသာရိုးလူ့ အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ စကားလံုးဟာ သည္ေန့မွာျဖင့္ လူတိုင္းသံုးတဲ့ စကားလံုး တလံုး ျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဒါေပမယ့္ သည္စကားလံုး ေပၚလာတာဟာ ကာလအားျဖင့္ သိပ္မၾကာေသးပါဘူး။ လူ့အခြင့္အေရးနဲ့တူတဲ့ အခြင့္အေရးေတြ ႏွစ္ေပါင္း ေထာင္နဲ့ခ်ီၿပီး ရွိခဲ့ေပမယ့္ လူ့အခြင့္အေရးဆိုတဲ့ ေဝါဟာရကို စတင္သံုးစြဲတာကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ရာေလာက္ကမွ ျဖစ္ပါတယ္။ သည္စကားလံုးကို စတင္သံုးစြဲခဲ့သူအျဖစ္ အသတ္မွတ္ခံရတဲ့ သူကေတာ့ အေမရိကန္ေတြးေခၚရွင္ႀကီး ဟင္နရီေဒးဗစ္ေသာရိုးပါ။
ဆရာႀကီးေသာရိုးရဲ့ အေတြးအေခၚေတြဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာသာမက ကမ႓ာမွာပါ ယခုထက္တိုင္ ဩဇာလႊမ္းေနဆဲျဖစ္သလို နိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားေနသူေတြအေနနဲ့လည္း ေလ့လာေနရဆဲျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာ့ နိုင္ငံေရး ေလာကမွာဆိုရင္လည္း ဆရာႀကီးေသာရိုးရဲ့ အယူအဆတရပ္ေၾကာင့္ စစ္အစိုးရနဲ့ အတိုက္အခံ ေခါင္းေဆာင္ေတြအၾကား တင္းမာမႈေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၈၉ ဝန္းက်င္မွာ အတိုက္အခံ နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္ၾကတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ့ ဦးဝင္းတင္ စသူမ်ားက နိုင္ငံေရးေဆာင္ပုဒ္တခုကို ကိုင္စြဲၿပီး စစ္အစိုးရကို စိန္ေခၚခဲ့တဲ့ ျဖစ္ရပ္မွာ ဆရာႀကီးေသာရိုးရဲ့ ကမ႓ာေက်ာ္ အယူအဆကို အသံုးျပုခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့ “မတရားတဲ့ အမိန့္အာဏာဟူသမ်ွ တာဝန္အရ ဖီဆန္ၾက” ဆိုတဲ့ ေဆာင္ပုဒ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေဆာင္ပုဒ္ကို ၾကားရတဲ့အခါမွာ စစ္အစိုးရဟာ အလြန္ေၾကာက္ရြံ့တုန္လႈပ္သြားၿပီး အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္မ်ားကို ေထာင္သြင္း အက်ဉ္းခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ့ပဲ လူထုေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ုပ္ အႀကိမ္ႀကိမ္က်ခဲ့ရသလို သတင္းစာဆရာႀကီး ဦးဝင္းတင္ဟာလည္း အက်ဉ္းေထာင္အတြင္းမွာ အႏွစ္ႏွစ္ဆယ္ ေနထိုင္ခဲ့ရပါတယ္။
မတရားတဲ့ အမိန့္အာဏာေတြကို မလိုက္နာဘဲ အာခံဆန့္က်င္ေရးဟာ နိုင္ငံသားတိုင္းရဲ့တာဝန္ျဖစ္တယ္လို့ ေရးသားေဟာေျပာခဲ့သူ ဆရာႀကီး ဟင္နရီေဒးဗစ္ေသာရိုးကို ၁၈၁၇ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္ ၁၂ ရက္မွာ ေမြးပါတယ္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု နယူးအဂၤလန္ေဒသ မက္ဆာခ်ူးဆက္ျပည္နယ္အတြင္းက ကြန္ေကာ့ၿမို့မွာ ေမြးဖြားပါတယ္။ သူ့မိဘမ်ားက သာမန္လူတန္းစားျဖစ္ပါတယ္။ ေသာရိုးဟာ ဟားဗဒ္တကၠသိုလ္မွာ အသက္ ၂၀ အရြယ္အထိ ပညာသင္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေမြးရာဇာတိကို ျပန္လာၿပီး အစ္ကိုျဖစ္သူနဲ့ စာသင္ေက်ာင္းေထာင္ပါတယ္။ သူတို့ေက်ာင္းမွာ တျခားေက်ာင္းေတြနဲ့ မတူတဲ့ သင္ရိုးေတြ ပါရွိခဲ့တယ္လို့ ဆိုတယ္။ ဥပမာ ေတာအုပ္အတြင္းမွာ လမ္းေလ်ွာက္တာမ်ိဳး၊ ေဈးဆိုင္ေတြကို သြားေရာက္တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အစ္ကိုျဖစ္သူ ေသဆံုးသြားတဲ့အတြက္ စာသင္ေက်ာင္းဟာ ခဏနဲ့ပဲ ရပ္ဆိုင္းသြားခဲ့ပါတယ္။
ေနာက္ေတာ့ ေသာရိုးဟာ ေတြးေခၚပညာရွင္စာေရးဆရာႀကီး အီမာဆင္နဲ့ သိက်ြမ္းၿပီး စာေပမ်ား စတင္ေရးသားခဲ့ပါတယ္။ ေသဆံုးသြားတဲ့အထိ ေသာရိုးဟာ စာေရးခဲ့တာျဖစ္တဲ့အတြက္ အခုဆိုရင္ ေသာရိုးလက္ေရြးစင္ေပါင္းခ်ုပ္စာေပဟာ အတြဲ ၂၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္။
ေသာရိုးဟာ အီမာဆင္နဲ့ ခင္မင္သိက်ြမ္းရင္း အက်င့္သီလစိတ္ကို ဦးစားေပးတဲ့ အေတြးအေခၚကို လက္ခံခဲ့ပါတယ္။ သူကိုယ္တိုင္ကလည္း အလြန္ရိုးစင္းၿပီး သဘာဝေလာကႀကီးနဲ့လိုက္ေလ်ာညီေထြ ေနထိုင္တတ္ပါတယ္။ သူ့ဘဝဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေတာရပ္ေဒသမွာ တကိုယ္တည္း ေနထိုင္ရင္း ကုန္လြန္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူက ရိုးစင္းစြာ ေနထိုင္ျခင္းသည္ပင္ သဘာဝက်က် ေနထိုင္ျခင္း၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္ျခင္းလို့ ခံယူထားသူ ျဖစ္ပါတယ္။
ေသာရိုး ဆိုတဲ့လူဟာ ဘာ စီးပြားေရးအလုပ္ကိုမွ လုပ္တဲ့သူ မဟုတ္ဘူး။ အိမ္ေထာင္လည္းမျပု၊ ဘုရားေက်ာင္းလည္းမသြား၊ မဲလည္းမထည့္၊ အခြန္လည္းမေဆာင္၊ ေနာက္ၿပီး အသားလည္း မစားသလို အရက္တို့ ေဆးလိပ္တို့လည္း မသံုးစြဲ၊ အမဲလိုက္တဲ့ အလုပ္မ်ိဳးလည္း မလုပ္၊ သဘာဝကို ခ်စ္ျမတ္နိုးတယ္၊ ရိုးစင္းတဲ့အေတြးအေခၚကို လက္ခံက်င့္သံုးသူျဖစ္တယ္ စသျဖင့္ သူ့မိတ္ေဆြႀကီး အီမာဆင္က သံုးသပ္ေျပာဆိုပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ေသာရိုးဟာ အေတြးအေခၚထဲမွာ နစ္ေမ်ာေနတဲ့ သူမ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ေလးနက္တဲ့ အေတြးအေခၚထဲမွာ နစ္မြန္းၿပီး ပတ္ဝန္းက်င္ကို လ်စ္လ်ူရႈတတ္တဲ့ ေတာမွီရေသ့မ်ိဳး မဟုတ္ပါဘူး။ ေတြးေခၚရွင္ စစ္စစ္ျဖစ္ဖို့အတြက္ ကိုယ့္အေတြးအေခၚအတိုင္း က်င့္ၾကံေနထိုင္ျပရမွာ ျဖစ္သလို ဘဝျပႆနာေတြကိုလည္း လက္ေတြ႕ေျဖရွင္းေပးရမယ္လို့ ဆရာႀကီးေသာရိုးက ဆိုပါတယ္။
သည္လို လက္ေတြ႕က်တဲ့ အေတြးအေခၚေတြကတဆင့္ နိုင္ငံေရးအာခံမႈ (Civil Disobedience) ဆိုတဲ့ ကမ႓ာေက်ာ္ နိုင္ငံေရးစာတမ္းႀကီး ေပၚေပါက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ သည္စာတမ္းႀကီး ျဖစ္ေပၚလာပံုကေတာ့ သည္လိုပါ။
ဆရာႀကီး ေသာရိုးဟာ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ေရာက္ေတာ့ သူ့ဇာတိၿမို့ရဲ့ အစြန္အဖ်ား ေတာအုပ္ကေလးထဲမွာ တကိုယ္တည္း ေနထိုင္ေနပါတယ္။ သဘာဝကို ခ်စ္ျမတ္နိုးသူျဖစ္တဲ့အတိုင္း ေတာအုပ္ကေလးထဲမွာ ေနရတာကို ေပ်ာ္ေမြ႕တဲ့သူပါ။ ဒီလို ေအးေအးလူလူေနထိုင္ရင္း ေနာက္တႏွစ္အၾကာမွာ သူ့ဆီကို အစိုးရရဲ့ အေကာက္ခြန္ အရာရွိတေယာက္ ေရာက္လာပါတယ္။ ဒီအေကာက္ခြန္အရာရွိက ေသာရိုးထံကေနၿပီး ေျခာက္ႏွစ္စာ အခြန္အတုပ္ကို ေတာင္းပါတယ္။ ဆရာႀကီးေသာရိုးဟာ စီးပြားေရးသမားလည္း မဟုတ္သလို ပိုင္ဆိုင္မႈလည္း ဘာမွ မရွိတဲ့အတြက္ အျမတ္ခြန္ရယ္လို့ ေပးေဆာင္စရာ မရွိေပမယ့္ အဲဒီတုန္းက ေပးရတဲ့ လူခြန္တမ်ိဳးကိုေတာ့ ေပးစရာ ရွိေနပါတယ္။ ဒီလူခြန္ကို Poll Tax လို့ ေခၚပါတယ္။ မဲထည့္ခြင့္အတြက္ ေပးရတဲ့ အခြန္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခြန္ကို ေပးတဲ့သူမွ မဲထည့္ခြင့္ရၿပီး သည္အခြန္မေပးရင္ မဲထည့္ခြင့္ မရပါဘူး။
ဆရာႀကီး ေသာရိုးက အုပ္ခ်ုပ္ေနတဲ့ အစိုးရကို သေဘာမက်တဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္က အေမရိကန္အစိုးရဟာ မကၠဆီကိုနဲ့ စစ္ျဖစ္ေနသလို က်ြန္ေရာင္းက်ြန္ဝယ္ စနစ္ကိုလည္း လက္ခံေနတဲ့ အစိုးရပါ။ ဒါကို ေသာရိုးက လံုးဝ ဆန့္က်င္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုအစိုးရအသက္ရွည္ေရးကို အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစမယ့္ အေကာက္ခြန္ကို လံုးဝ မေပးခ်င္ပါဘူး။ ေပးရမယ့္ အေကာက္ခြန္က ေျပာပေလာက္တာ မဟုတ္ေပမယ့္ သူက မေပးဘူးလို့ အေကာက္ခြန္အရာရွိကို ေျပာလိုက္ပါတယ္။ အေကာက္ခြန္အရာရွိက ဒါဆိုရင္ ေထာင္ထဲမွာ ေနရလိမ့္မယ္ဆိုေတာ့ ဆရာႀကီးေသာရိုးက မဆိုင္းမတြဘဲ ေထာင္ထဲကို ပို့ဖို့ ေျပာပါတယ္။ ဒီလိုနဲ့ ဆရာႀကီးေသာရိုးဟာ အစိုးရကို အာခံမႈနဲ့ ေထာင္ထဲ ေရာက္သြားတာပါ။
ဒါေပမယ့္ သူ့ရဲ့ အေဒၚတေယာက္က သူေပးေဆာင္စရာရွိတဲ့ အခြန္ကို ေပးလိုက္တဲ့အတြက္ ေထာင္ထဲမွာ တညပဲ အိပ္လိုက္ရၿပီး ျပန္ထြက္လာရပါတယ္။ ဒီျဖစ္ရပ္အေပၚမွာ သူ့မိတ္ေဆြ အီမာဆင္နဲ့ သူဟာ သေဘာထားခ်င္း ကြဲလြဲခဲ့ပါတယ္။ ဒီေလာက္ ေငြကေလးနဲ့ ေထာင္ထဲဝင္တာကို အီမာဆင္က သေဘာမက်ပါဘူး။ တကယ့္ျပႆနာကိုလည္း မေျပလည္ေစနိုင္ဘူးလို့ အီမာဆင္က ယူဆပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေသာရိုးကေတာ့ အစိုးရရဲ့ မတရားမႈေတြနဲ့ မွားယြင္းမႈေတြကို ရဲရဲဝံ့ဝံ့အာခံဆန့္က်င္ဖို့ အေရးဟာ နိုင္ငံသားေကာင္း တေယာက္ရဲ့ တာဝန္ပဲလို့ ခံယူပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အီမာဆင္က သူေထာင္က်တဲ့ေနရာကိုလာၿပီး ေသာရိုးရယ္ မင္းဘာေၾကာင့္ ေထာင္ထဲဝင္ရတာတုန္းလို့ ေမးေတာ့ ေသာရိုးကလည္း အီမာဆင္ ခင္ဗ်ားကေရာ ဘာေၾကာင့္ ေထာင္ျပင္မွာ ေနေနရတာတုန္းလို့ ျပန္ေျပာခဲ့ပါတယ္။
ေထာင္ထဲမွာ တညတာ ေနလိုက္ရတာဟာ ေသာရိုးအတြက္ နိုင္ငံေရးအယူအဆတရပ္ကို ေဖာ္ထုတ္ဖို့ တြန္းအားေပးလိုက္တာပါပဲ။ ေနာက္ တႏွစ္ေက်ာ္ ႏွစ္ႏွစ္နီးပါးအၾကာမွာ အစိုးရနဲ့ ဆက္နႊယ္ေနတဲ့ နိုင္ငံသားတို့ရဲ့ ရပိုင္ခြင့္နဲ့ တာဝန္ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဉ္နဲ့ ေဟာေျပာပြဲကို လုပ္ပါတယ္။ ဒီေဟာေျပာပြဲမွာ ေျပာခဲ့တာေတြကို ျပင္ဆင္မြမ္းမံၿပီး နိုင္ငံေရးအာခံမႈ စာတမ္းႀကီးကို ၁၈၄၉ ခုႏွစ္မွာ ေရးသား ထုတ္ေဝခဲ့ပါတယ္။
ဒီစာတမ္းမွာ အစိုးရနဲ့ နိုင္ငံသားအၾကားက ဆက္ဆံေရးအေၾကာင္း ေရးသားထားပါတယ္။ အေကာင္းဆံုးအစိုးရဆိုသည္မွာ ထိန္းခ်ုပ္ ကြပ္ညႇပ္မႈ အနည္းဆံုး အစိုးရ ျဖစ္သည္လို့ ေသာရိုးက ဆိုပါတယ္။ အစိုးရက ထုတ္ျပန္တဲ့ အမိန့္ေတြ ျပ႒ာန္းတဲ့ ဥပေဒေတြဟာ အမွန္တရားကို ကိုယ္စားျပုတာ မဟုတ္ဘဲ အုပ္စိုးသူေတြရဲ့ အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ဖို့သာ အဓိက ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အုပ္ခ်ုပ္ခံ တိုင္းသူျပည္သားမ်ားအေနနဲ့ အစိုးရထုတ္ျပန္တဲ့ အမိန့္တိုင္း ဥပေဒတိုင္းကို လိုက္နာစရာမလိုဘူး။ လိုက္နာျခင္းဟာ ကိုယ့္ရဲ့ အက်င့္သီလစိတ္ကို အဆံုးရွံဳးခံလိုက္ျခင္းျဖစ္တယ္။ အက်င့္သီလစိတ္ကို ဆံုးရွံဳးသြားတာဟာ လူသား တေယာက္အျဖစ္က ဆံုးရွံဳးသြားျခင္းျဖစ္တယ္လို့ ေသာရိုးက ေျပာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အက်င့္သီလစိတ္ရွိတဲ့ လူသားတေယာက္ဟာ မတရားတဲ့ ဥပေဒေတြကို ထုတ္ျပန္ၿပီး သက္ဆိုးရွည္ေနတဲ့ အစိုးရကို ရပ္တန့္သြားေအာင္ လုပ္ရမယ္။ အစိုးရဟာ စက္ယနၲရားတခုနဲ့ တူတယ္။ ဒီစက္ယနၲရားကို ရပ္တန့္ေအာင္လုပ္ဖို့ နိုင္ငံသားတိုင္းမွာ တာဝန္ရွိတယ္။ ဒီတာဝန္ဆိုတာက အစိုးရဆိုးမ်ား ထုတ္ျပန္တဲ့ ဥပေဒေတြကို အာခံခ်ိဳးေဖာက္ဖို့ပဲလို့ ေျပာပါတယ္။
ေသာရိုးဟာ သူ့ဆီက အခြန္လာေကာက္တဲ့ အစိုးရဝန္ထမ္းကိုလည္း အစိုးရေကာင္းတရပ္ ဖန္တီးဖို့ ဝန္ထမ္းမ်ားမွာ တာဝန္ရွိေၾကာင္း ရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။ သူ့ဆီမွာ အခြန္လာေကာက္တဲ့သူက ေသာရိုးဆီက အခြန္ကို မရတဲ့အခါ သူ ဘာဆက္လုပ္ရမလဲလို့ ေမးပါတယ္။ ေသာရိုးက နိုင္ငံသားေကာင္းတေယာက္အေနနဲ့ အစိုးရဝန္ထမ္းအျဖစ္က နုတ္ထြက္ပစ္လိုက္ပါလို့ အၾကံေပးလိုက္ပါတယ္။ အစိုးရ ဝန္ထမ္းအျဖစ္နဲ့ မတရားတဲ့ ဥပေဒေတြကို ျပည္သူေတြလိုက္နာေအာင္ လုပ္ေနမယ့္အစား ဝန္ထမ္းဘဝက နုတ္ထြက္ ပစ္လိုက္တာက လူသားရဲ့ ဂုဏ္သိကၡာနဲ့ ပိုၿပီးညီညြတ္တယ္လို့ ယူဆပါတယ္။
ေသာရိုး ကိုယ္တိုင္ ေထာင္က်ခံရဲခဲ့တာဟာ ဒီလို လူ့ဂုဏ္သိကၡာကို ပဓာနထားတဲ့ အယူအဆကို ကိုင္စြဲၿပီး ေထာင္က်ခံခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ့ရဲ့ အယူအဆက သည္လိုပါ။ အစိုးရေတြဟာ ဘယ္ေလာက္အင္အားရွိတယ္ေျပာေျပာ လူတေယာက္ရဲ့ စိတ္ဓာတ္အင္အားကိုေတာ့ မယွဉ္နိုင္ဘူးတဲ့။ အစိုးရရဲ့ အင္အားဟာ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အင္အားသာျဖစ္ၿပီး လူသားရဲ့ ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္တဲ့ စိတ္ဓာတ္အင္အားကို မထိပါးနိုင္ပါဘူးတဲ့။ လူသားတေယာက္အေနနဲ့ အမွန္တရားကို ဦးစားေပးျခင္းအားျဖင့္သာ လြတ္လပ္မႈကို ရရွိမွာျဖစ္ၿပီး အစိုးရကို ေၾကာက္လန့္တဲ့အတြက္ မွားယြင္းတဲ့ ဥပေဒေတြကို လိုက္နာေနရင္ လြတ္လပ္မႈက ဆံုးရွံဳးသြားၿပီး ေက်းက်ြန္ဘဝသို့ က်ေရာက္သြားပါ တယ္တဲ့။
