အားေဆး၏ ေကာင္းက်ဳိး ဆိုးက်ဳိး

Post written by Aung Aung (aungaung.aung24@gmail.com)

ကြ်န္ေတာ္တို ႕ၿမန္မာႏိုင္ငံမွာ ဗီတာမင္ အစံုပါတဲ႔ အားေဆးေတြဟာ ေနစဥ္နဲ႔ အမွ် အသစ္ေတြ ထြက္ေပၚေန ၾကသလို သူ ထက္ငါ ေကာင္းေၾကာင္း ေၿပာဆို ေၾကၿငာေနၾကတာ အားလံုးလည္း အသိၿဖစ္ပါတယ္။ ေန႕စဥ္ ရုပ္ၿမင္သံၾကား ၊ ဂ်ာနယ္ ၊လမ္းေဘး ေဆးဆိုင္ေတြမွာ အမ်ားဆံုး ေတြ႔ ရတာ လည္း ဒီအားေဆး ေၾကာ္ၿငာေတြပါပဲ။ ဒီအားေဆးေတြရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳး ၊ ဆိုးက်ိဳး ေတြကို ကြ်န္ေတာ္တို႕ ဆိုဒ္မွ မန္ဘာေတြ ေလ႔လာႏိုင္ရန္ ၿမန္မာႏိုင္ငံမွ ဆရာ၀န္တစ္ဦး၏ ေၿပာဆို ခ်က္မ်ားကို ၿပန္လည္၍ တင္ၿပေပးလိုက္ပါသည္။


အားေဆး ဆိုတိုင္း ေကာင္းသလား
ယေန႔ေခတ္မွာ လူအေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အလုပ္ေတြ လုပ္ျပီးလို႔ ပင္ပန္းသြားရင္ အနားယူဖို႔နဲ႔ အတူ ေတြးတတ္ ၾကတာက အားေဆးေသာက္ျပီး နားဖို႔ပါပဲ။ ကာယနဲ႔ အလုပ္လုပ္သူျဖစ္ျဖစ္၊ ဥာဏနဲ႔ အလုပ္လုပ္သူ ျဖစ္ျဖစ္ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္လာရင္
အားေဆးတစ္ခုခု ေသာက္ျပီး နားဖို႔ စိတ္ကူးမိတတ္ၾကပါတယ္။ အနားမရႏိုင္ေသးဘူး ဆိုရင္လည္း အားေဆးေလးေသာက္ျပီး ပင္ပန္းတဲ့ ဒဏ္ကို တြန္းလွန္ႏိုင္ဖို႔ ၾကိဳးစားၾကပါတယ္။ အားေဆးဆိုတာလည္း ဆရာ၀န္ခြင့္ျပဳခ်က္ မပါဘဲ ၀ယ္လို႔ရတဲ့ ေဆး၀ါး (Over-the-counter Drugs) ေတြ ျဖစ္ျပီး …. ယေန႔ေခတ္မွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ အလြယ္တကူ ရႏိုင္ေနလို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
နီးစပ္ရာ လက္လီလက္ကား ေဆးဆိုင္ၾကီးအခ်ိဳ႕ကို ေမးၾကည့္ေတာ့ အားေဆးေတြရဲ့ ေရာင္းအားဟာ …. အထူးေကာင္းေနျပီး က်သြားတယ္လို႔ မရွိကာ ႏွစ္စဥ္ ေရာင္းအား တက္လ်က္ ရွိပါတယ္တဲ့။ ျပည္ပကေန အားေဆးတင္သြင္းႏွဳန္းလည္း တစ္ႏွစ္ထက္ တစ္ႏွစ္ တိုးလာေနတယ္လို႔  ၄င္းတို႔က ခန္႔မွန္း ေျပာဆိုပါတယ္။  ဒါေၾကာင့္ ေသခ်ာေပါက္ ေျပာနိုင္တာက ယေန႔ေခတ္မွာ အလုပ္ပင္ပန္းမွဳ  ရွိသူတိုင္းလိုလို အားေဆး မၾကာခဏ ေသာက္သံုးမွဳ ရွိေနၾကပါျပီ။
အေၾကာအရမ္းတက္တတ္တဲ့ အသိမိတ္ေဆြအခ်ိဳ႕က ….  ၄င္းတို႔ဟာ Vitamin B1, B6, B12 တို႔ ပါ၀င္တဲ့ အားေဆးေတြ ေန႔စဥ္ေသာက္မွ ေနလို႔ရ  အလုပ္လုပ္လို႔ ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။  အာရံုစူးစိုက္ရလြန္းတဲ့ အလုပ္လုပ္သူေတြ၊ လုပ္ငန္းခြင္မွာ ပင္ပန္းသူေတြကလည္း  ….  မၾကာခဏဆိုသလို စိတ္ဖိစီးမွဳ သက္သာေစတယ္ဆိုတဲ့ အားေဆးေတြ ေသာက္သံုးေနက်ျမဲ  ျဖစ္ပါတယ္တဲ့။ အခ်ိဳ႕သူေတြကေတာ့ ေျပာပါတယ္။  သူတို႔ဟာ ပံုမွန္လုပ္ေနက် မဟုတ္တဲ့ အရမ္းပင္ပန္းတဲ့ အလုပ္မ်ိဳး တစ္ေနကုန္
လုပ္လိုက္ရတဲ့ အခါမ်ိဳးမွာ ….  အားေဆးနဲ႔ အားျပန္ျဖည့္တတ္တယ္လို႔ ေျပာၾကသလို ကာမဆက္ဆံမွဳ လုပ္ျပီးသြားတိုင္း  အားေဆး ျပန္ေသာက္ျဖစ္ၾကတဲ့ အမ်ိဳးသားေတြလည္း မ်ားပါတယ္။
စာက်က္ေကာင္းေအာင္ ဆိုျပီး စာေမးပြဲနီးရင္ ေက်ာင္းသားလူငယ္ အခ်ိဳ႕ကလည္း  အားေဆးကို အားကိုးတတ္ပါတယ္။  ဒီလို အေနအထားအထိ ျပည္သူေတြၾကားမွာ ေရပန္းစားလာတဲ့ အားေဆးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ …  က်န္းမာေရး အသိနဲ႔ သတိ ေကာင္းေကာင္းရွိတဲ့ လူမ်ားက နီးစပ္ရာ ဆရာ၀န္မ်ားကို  ေမးခြန္းေတြ ေမးလာၾကပါတယ္။ ေမးခြန္းေတြက အစံုပါပဲ။  အားေဆးေတြရဲ့ အာနိသင္ကေရာ တကယ္ လန္းဆန္းအားျပည့္ကာ ေနလို႔ေကာင္း ေစတာလား။ ဒါေတြဟာ တကယ္ကို ေတာ္တည့္မွန္ကန္တဲ့ လုပ္ရပ္မ်ား ျဖစ္ပါရဲ့လား။  အားေဆးေတြရဲ့ ေရတို/ေရရွည္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳေတြက ဘယ္လိုျဖစ္မလဲ။ ေကာင္းက်ိဳး  ဆိုးက်ိဳး ဘယ္လိုရွိမလဲ။  ဘယ္လို အေျခအေန အခ်ိန္အခါမွာ အားေဆးေသာက္သင့္လဲ/ မေသာက္သင့္ဘူးလဲ……….. စသျဖင့္  ေပါ့ေလ။
ေလာကမွာ ဘယ္အရာမဆို ေကာင္းက်ိဳးနဲ႔ ဆိုးျပစ္ (Pros & Cons) က ဒြန္တြဲ တည္ရွိျမဲ  ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ျပတိုက္ရဲ့ စာဖတ္ပရိသတ္မ်ား သိရွိၾကမွာပါ။  ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ သံုးစြဲမယ့္ အရာတစ္ခုကို ေကာင္းက်ိဳးေတြပဲ ရရွိျပီး  ဆိုးက်ိဳးေတြ နည္းႏိုင္သမွ် နည္းေအာင္ သံုးစြဲႏိုင္ေရးက …  ေဆးပညာအပါအ၀င္ ယေန႔ေခတ္ လူသားအက်ိဳးျပဳ နည္းပညာအားလံုးရဲ့ တူညီတဲ့  ရည္ရြယ္ခ်က္တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။  ဒါေၾကာင့္ ဒီေဆာင္းပါးမွာ အားေဆး ေခၚ ဗိုက္တာမင္အစံုႏွင့္ သတၱဳဓာတ္  ျဖည့္စြက္ေဆး (Multivitamins & Minerals Supplements) မ်ားအေၾကာင္း..  အထက္ပါ အခ်က္မ်ားနဲ႔တကြ စုစည္းတင္ျပအပ္ပါတယ္။*

အားေဆးဆိုတာ ဘာလဲ*

ျမန္မာလို အားေဆးလို႔ သံုးစြဲျပီး ေသာက္သံုးေနၾကတဲ့ ေဆးမ်ားဟာ ခႏၶာကိုယ္က  မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တဲ့ ဗိုက္တာမင္ (Vitamins) ေခၚ ..  သက္ေစာင့္ဓာတ္မ်ား နဲ႔ သတၱဳဓာတ္မ်ား (Minerals) ပါ၀င္တဲ့ ျဖည့္စြက္အာဟာရမ်ားသာ  ျဖစ္ပါတယ္။  ဒီေဆးေတြ ေသာက္ျခင္းဟာ ေကာင္းမြန္တဲ့ အာဟာရ တစ္ခု မီွ၀ဲလိုက္သလို ပါပဲ။  ဒါေပမဲ့ အားေဆးလို႔ ေ၀ါဟာရျပဳထားတဲ့ အတြက္ ….  လူအမ်ားစုက ခြန္အားတိုးပြားေစတဲ့ေဆး၊ ကုန္သြားတဲ့ အားေတြ ျပန္ျဖည့္တဲ့ေဆးလို႔  အမွတ္မွား ေနၾကတာလည္း ရွိပါတယ္။  တကယ္တမ္းေတာ့ အားေဆးမ်ားဟာ အာဟာရမ်ိဳးစံု ပါ၀င္တဲ့ အစားအေသာက္မ်ား သေဘာသာ ျဖစ္ပါတယ္။  လက္ရွိမွာေတာ့ အားေဆးဆိုတဲ့ အသံုးက ဘာသာစကားနဲ႔ ခ်ီျပီးေတာ့ကို တြင္က်ယ္ေနျပီ  ျဖစ္လို႔ …  “ဗိုက္တာမင္နဲ႔ သတၱဳဓာတ္ ျဖည့္ေဆး” လို႔ မွန္ကန္စြာ ေျပာင္းလဲ ေခၚေ၀ၚ  သံုးစြဲဖို႔ မလြယ္လွေတာ့ဘူး ထင္ပါတယ္။
ဒါဆို ဒါေတြ ေသာက္ရင္ အားအင္နဲ႔ က်န္းမာေရးအေပၚေကာ အက်ိဳးမရွိဘူးလားလို႔ ေမးစရာ  ရွိပါတယ္။  စနစ္တက် နားလည္စြာ ေသာက္သံုးႏိုင္ရင္ ေကာင္းက်ိဳးေတြ တကယ္ကို ရွိပါတယ္။  သိသင့္တဲ့ ဘယ္လိုလူေတြဟာ ၊ ဒါမွမဟုတ္ ဘယ္အေျခအေနမွာ အားေဆးေတြ ေသာက္သင့္လဲဆိုတာ  သိရွိျပီး ေသာက္ႏိုင္ရင္ ေကာင္းက်ိဳးေတြ ပိုမ်ားလာမွာ ျဖစ္ျပီး ….  အားေဆးေတြနဲ႔ မသင့္ေတာ္တဲ့ အခိုက္အတန္႔ေတြမွာ ေရွာင္ၾကဥ္မယ္၊ အားေဆးေတြ  လြန္ကဲမွဳရဲ့ ဆိုးက်ိဳးလကၡဏာေတြ သိရွိျပီး ေပၚေနရင္ ေရွာင္ၾကဥ္မယ္ စသျဖင့္ ..  ေသခ်ာ သိျပီး ေသာက္သံုးရင္ အထူးအက်ိဳးရွိမယ္လို႔ ေျပာလိုပါတယ္။*

ဗီတာမင္ (Vitamins)*

ဗိုက္တာမင္ဆိုတာ Vitamin ဆိုတဲ့ အဂၤလိပ္စကားကို တိုက္ရိုက္ ေမြးစားထားတာ  ျဖစ္ပါတယ္။  မူရင္းအဂၤလိပ္ ဘာသာအတိုင္း ခြဲျခားၾကည့္ရင္ Vita (ဗိုက္တာ) နဲ႔ Amine (ေအမင္း)  လို႔ ႏွစ္ပိုင္းေတြ႔ရပါတယ္။  Vita ဆိုတာ လက္တင္ဘာသာစကားနဲ႔ အသက္လို႔ အဓိပၸာယ္ရျပီး Amine ကေတာ့ ေအမင္းအုပ္စု  အမ်ိဳးအစား ဓာတုျဒပ္ေပါင္းမ်ားကို ဆိုလိုပါတယ္။
ပညာရွင္မ်ားက အစားအစာေတြမွာ ကနဦး စတင္ေတြ႔ရွိခဲ့တဲ့ Thiamine (သိုင္ယာမင္း)  ေခၚ ဗိုက္တာမင္ B1 ကို အစြဲျပဳျပီး ေပးခဲ့တဲ့ နာမည္ ျဖစ္ျပီး..  “အသက္ေစာင့္ဓာတ္ ေအမင္းအမ်ိဳးအစား ျဒပ္ေပါင္းမ်ား” လို႔ ဆိုလိုပါတယ္။  ေနာက္ပိုင္းမွာ Vitamins ေတြဟာ ေအမင္း အမ်ိဳးအစားေတြသာ မကေတာ့ဘဲ ….  အျခား ဓာတုျဒပ္ေပါင္း အမ်ိဳးအစားစံု ျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ ေတြ႔ရွိလာရေပမယ့္  ဒီအသံုးကပဲ ဆက္တြင္သြားတာ ျဖစ္ပါတယ္။*

အားေဆးမ်ား၏ ေကာင္းက်ိဳးမ်ား*

ဗိုက္တာမင္မ်ားဟာ သက္ရွိမ်ားရဲ့ ခႏၶာကိုယ္ ၾကီးထြားဖြံ႔ျဖိဳးေစရန္၊ ပံုမွန္  ဇီ၀ရုပ္ ျဖစ္ပ်က္မွဳမ်ား စည္းခ်က္ မွန္ေနေစရန္၊ ေရာဂါမ်ားမွ ကာကြယ္ရန္  မရွိမျဖစ္လိုအပ္လွပါတယ္။  ဒါေတြကို အသားငါး၊ အသီးအႏွံ စတဲ့ အစားအေသာက္ မ်ိဳးစံု မွ်တေအာင္ ပံုမွန္  စားသံုးေပးျခင္းျဖင့္ ရရွိႏိုင္ပါတယ္။  လူသတၱ၀ါေတြရဲ့ ခႏၶာကိုယ္ ထဲမွာ ဗိုက္တာမင္ေတြ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ျခင္း မရွိလို႔  အစာအာဟာရမ်ားကိုပဲ မွီခိုၾကရပါတယ္။ အေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္ အာဟာရထဲကေန ဗိုက္တာမင္နဲ႔ သတၱဳဓာတ္ေတြ ရရွိမွဳဟာ  လိုအပ္တာထက္ ေလ်ာ့နည္းမယ္ဆိုရင္ ….  ဗိုက္တာမင္ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း ေရာဂါလကၡဏာမ်ား ခံစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဗိုက္တာမင္  တစ္ခုခ်င္းစီအလိုက္ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း ေရာဂါလကၡဏာေတြ သီးသန္႔ ရွိပါတယ္။  ဥပမာ ဗိုက္တာမင္ေအ (Vitamin A) ဟာ အသီးအႏွံမ်ားမွာ အမ်ားဆံုး ပါ၀င္တာ ျဖစ္လို႔  အသီးအႏွံ မစားတဲ့ သူေတြဟာ ….  ၾကာဆူးေခၚ အေရျပားေပၚက ေမြးညင္းေပါက္မ်ား ၾကမ္းတမ္းျခင္း (Hyperfollicular  Keratosis) ခံစားရေလ့ရွိျပီး အရမ္းဆိုးရင္ အျမင္အာရံု ထိခိုက္ကာ ..  ညေမွာင္ရင္ အျမင္အာရံု မေကာင္းေတာ့တဲ့ ၾကက္မ်က္သင့္ေရာဂါ (Night Blindness)  ခံစားရတတ္ သလိုမ်ိဳးေပါ့။  ဗိုက္တာမင္ ခ်ိဳ႕တဲ့မွဳေတြ မ်ားလာရင္ ကိုယ္ခံအား မေကာင္းေတာ့ဘဲ သူမ်ားထက္  ဖ်ားလြယ္ နာလြယ္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အသား၊ငါး၊ အသီးအႏွံမ်ားကို မွ်တစြာ မစားသူေတြနဲ႔ အလုပ္မ်ားလြန္းလို႔  စားဖို႔ အဆင္မေျပတဲ့ သူေတြဟာ …  အားေဆးမ်ား မၾကာခဏ ေသာက္ေပးသင့္ပါတယ္လို႔ အာဟာရ ပညာရွင္မ်ားက ေထာက္ခံ  အဆိုျပဳၾကပါတယ္။  ေအာက္မွာ ဗိုက္တာမင္ေတြနဲ႔ ၄င္းတို႔ခ်ိဳ႕တဲ့ရင္ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ ေရာဂါေတြ၊  ၄င္းဗိုက္တာမင္ အၾကြယ္၀ဆံုးတဲ့ အစားအစာေတြကို အတိုခ်ဳပ္ ယွဥ္တြဲ  ေဖာ္ျပေပးလိုက္ပါတယ္။

*Vitamin A (Retinol):*

အျမင္အာရံု ထိခိုက္ျခင္း၊ အေရျပား ေျခာက္ေသြ႔ျခင္း၊ ၾကာဆူးထြက္ျခင္း၊  ၀က္ျခံမ်ားျခင္း၊ ၾကက္မ်က္သင့္ျခင္း။  အသီးအရြက္မ်ား၊ ဥမ်ား၊ ႏို႔၊ ေထာပတ္ ႏွင့္ အသည္း။*

Vitamin B1 (Thiamine):*

ေျခလက္မ်ား ထံုက်င္ျခင္း၊ ထိမွန္းမသိသလို ျဖစ္ျခင္း၊ ၾကြက္သားမ်ား ပိန္လွီကာ  ဘယ္ရီဘယ္ရီေရာဂါ (Beri Beri) ျဖစ္ျပီး  အသက္ဆံုးရွံဳးႏိုင္ျခင္း (ကေလးငယ္မ်ားတြင္ အျဖစ္အမ်ားဆံုး အေၾကာင္းရင္းက  ႏို႔တိုက္မိခင္ အစားေရွာင္၍ လည္းေကာင္း၊
အာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့၍ လည္းေကာင္းျဖစ္ျပီး အရြယ္ေရာက္ျပီးသူမ်ားတြင္ အရက္ အလြန္အကြ်ံ  ေသာက္ျခင္းေၾကာင့္ လည္းေကာင္း ျဖစ္ၾကသည္)၊  ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္လြယ္ျခင္း။  ကစီဓာတ္ပါေသာ ဂ်ံဳ၊ ဆန္ စသည့္ ႏွံစားသီးႏွံမ်ား  (Vitamin B1 သည္ ဆန္မ်ား၏ အေပၚယံ မ်က္ႏွာျပင္၌ အမ်ားဆံုးပါရာ ….  ၾကိမ္ဖန္မ်ားစြာ ပြတ္တိုက္ေဆးျခင္းသည္ ထမင္းျဖစ္ေသာအခါ ၄င္းဗိုက္တာမင္  ေလ်ာ့နည္းေစေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။  ထမင္းရည္ကို ငွဲ႔ခ်က္ပါက ဆံုးရွံဳးမွဳလည္း ျဖစ္ေပၚေစသည္။  ေရွးေခတ္က ထမင္းရည္ ေသာက္သံုးေသာ အေလ့အထသည္ Vitamin B1 ခ်ိဳ႕တဲ့မွဳကို  ကာကြယ္ႏိုင္ေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္)  အခြံမာသီး အဆန္မ်ား၊ အသားမ်ား၊ အသည္း၊ ပဲပင္ေပါက္။*

Vitamin B2 (Riboflavin):*

ႏွဳတ္ခမ္းကြဲျခင္း၊ ပါးစပ္တြင္း အနာမ်ား ခဏခဏ ျဖစ္ျခင္း၊ က်ီးပါးစပ္နာ  ျဖစ္ျခင္း၊  ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အေရးပါေသာ ေဟာ္မုန္းအခ်ိဳ႕ ထုတ္လုပ္ႏိုင္မွဳ က်ဆင္းျခင္း၊  အျမင္အာရံု မွဳန္၀ါးျခင္း။  အသည္း၊ အသီးအရြက္မ်ား၊ ႏို႔၊ ဒိန္ခဲ၊ ဥမ်ား၊ ေပါင္မုန္႔။*

Vitamin B3 (Niacin):*

၀မ္းေလွ်ာျခင္း၊ အားေပ်ာ့ႏံုးေခြျခင္း၊ ပါးစပ္ထဲတြင္ အနာေပါက္ျခင္း၊ လွ်ာတြင္  ပူေလာင္ေသာ ေ၀ဒနာ ခံစားရျခင္း၊  အေၾကာင္းရင္းမဲ့ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်လာျခင္း၊ အေရျပား ၾကမ္းတမ္းျခင္း၊  အယ္လ္ဗိုင္းမားေရာဂါ ကဲ့သို႔ သက္ၾကိးသတိေမ့ ေရာဂါမ်ား ျဖစ္တတ္ျခင္း။  အသီးအရြက္မ်ား၊ အသားမ်ား၊ ငါးမ်ား၊ ႏွံစားသီးႏွံမ်ား။*

Vitamin B6 :*

ေအာ္ဂလီဆန္လြယ္ျခင္း၊ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္း၊ အာရံုစူးစိုက္မွဳ မျပဳႏိုင္ျခင္း၊ မူးေ၀  ငိုက္မ်ဥ္းျခင္း၊ အာရံုေၾကာအားနည္းျခင္း။  အသီးအရြက္မ်ား၊ အသည္း၊ ေပါင္မုန္႔၊ ငွက္ေပ်ာသီး၊ အသားမ်ား၊ ငါးမ်ား။*

Vitamin B12 :*

တစ္ကိုယ္လံုး အေၾကာအားနည္း အေၾကာေသျခင္း၊ ေျခလက္မ်ား ထံုက်င္ျခင္း၊  ေမာဟိုက္ျခင္း၊ ေသြးအားနည္းျခင္း။  အသားမ်ား၊ ငါးမ်ား ႏွင့္ ႏို႔။*

Vitamin C (Ascorbic Acid) :*

ေသြးထြက္ ေသြးျခည္ဥ လြယ္ျခင္း၊ သြားဖံုးေသြးယိုျခင္း (သူ႔အလိုလို ယိုျခင္း၊  မေျပာပေလာက္ေသာ ထိခိုက္မွဳေလးႏွင့္ပင္ ယိုျခင္း)၊  မၾကာခဏ ဖ်ားနာတုပ္ေကြးမိျခင္း၊ အေရျပား အနာေပါက္လြယ္ျခင္း၊ အနာက်က္ ေႏွးျခင္း။  လိေမၼာ္သီး၊ သံပုရာသီးကဲ့သို႔ ခ်ဥ္ေသာ အႏြယ္၀င္ အသီးမ်ား၊ သေဘၤာသီးႏွင့္ ၏ သစ္သီးမ်ား။

*Vitamin D :*

ငယ္ရြယ္စဥ္ ခ်ိဳ႕တဲ့လွ်င္ ပံုမွန္ထက္ အရပ္ပုတတ္ျခင္း၊ ေျခလက္ ခြင္ျခင္း၊  ခါးရိုးပံုပ်က္ျခင္း၊ နံရိုးတြင္ အဖုလံုးေလးမ်ား ျဖစ္ေပၚျခင္း၊   သြားမ်ား မေကာင္းျခင္း၊ အသက္အရြယ္ ရလာခ်ိန္၌ ႏွလံုးေသြးေၾကာပိတ္ေရာဂါ ျဖစ္ရန္  အခြင့္အလမ္းမ်ားျခင္း။  နံနက္ခင္းႏွင့္ ညေနခင္း ေနေရာင္ျခည္ ခံယူျခင္း၊ ႏို႔၊ ငါးၾကီးဆီ၊ ဥအႏွစ္။*

Vitamin E (Tocopherol) :*

ေျခလက္မ်ား အာရံုေၾကာအားနည္းေရာဂါ၊ ေသြးအားနည္း ေရာဂါကို အားေပးျခင္း၊ လိင္မွဳစြမ္းရည္ က်ဆင္းတတ္ျခင္း၊  အသားအေရ စိုေျပမွဳ အားနည္းျခင္း၊ ရွိရင္းစြဲ အသက္ထက္ အရြယ္က်ျခင္း။  ေနၾကာေစ့၊ အခြံမာသီး အဆန္မ်ား၊ အစိမ္းရင့္ေရာင္ အသီးအရြက္မ်ား၊ ေပါင္မုန္႔၊  ေကြကာအုပ္။*

Vitamin B9 (Folic Acid) :*

B1 ႏွင့္ B3 ခ်ိဳ႕တဲ့ေသာ လကၡဏာမ်ားႏွင့္ တူညီျခင္း၊ ေသြးအားနည္းျခင္း။  (ကိုယ္၀န္ေဆာင္မ်ားသည္ ပုံမွန္လူမ်ားထက္ ေန႔စဥ္ ပိုလိုအပ္သည္)  အသီးအရြက္မ်ား၊ အခြံမာသီး အဆန္မ်ား၊ ဂ်ံဳ၊ အသည္း။*

Vitamin K :*

ေသြးတိတ္ရန္ ၾကာျခင္း။  အသီးအရြက္မ်ားတြင္ ေပါမ်ားစြာ ပါ၀င္သည္။*

Vitamin B5 (Pantothenic Acid):*

ဗိုက္တာမင္ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းရဲ့ ေရာဂါေတြ မျဖစ္ရေအာင္ ညီညြတ္မွ်တတဲ့ ခႏၶာကိုယ္ လွဳပ္ရွားမွဳကို ထိန္းညွိႏိုင္မွဳ အားနည္းျခင္း၊  ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္သလို ခံစားရျခင္း၊  ဆံပင္သား ထိခိုက္ပ်က္စီးတတ္ျခင္း၊ ေျခဖ၀ါးတြင္ အရည္ၾကည္ဖုေလးမ်ား ျဖစ္တတ္ျခင္း။  အသီးအရြက္မ်ား၊ အာလူး၊ အသည္း၊ ဥမ်ား။ အစားအေသာက္ပံုစံ  (အသီးအႏွံ၊ အသားမ်ား၊ ငါးမ်ား၊ ကစီဓာတ္ အစားအေသာက္မ်ား မွ်တသည္ကို ဆိုလိုသည္)  ေန႔စဥ္ မစားႏိုင္သူေတြဟာ အားေဆးေတြ မၾကာခဏ ေသာက္ေပးသင့္တယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။  ဒါ့အျပင္ အားေဆး အမ်ားစုမွာ ကယ္လ္စီယမ္၊ သံဓာတ္၊ ဇင့္၊ မဂၢနီစီယမ္၊ ဆယ္လီနီယမ္၊  မန္ဂနိ စတဲ့ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ ေန႔စဥ္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္တဲ့ ဓာတ္သတၱဳမ်ားလည္း  ပါ၀င္လုိ႔..  အရိုးပြေရာဂါ၊ ေသြးအားနည္းေရာဂါ စတဲ့ ေရာဂါေတြကေန ကာကြယ္ရာ ရျပီး …  ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ ျဖစ္စဥ္မ်ားကို ပံုမွန္ေကာင္းမြန္ေစဖို႔ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစပါတယ္။  ဒါေပမဲ့ သဘာ၀ အစားအေသာက္မ်ားနဲ႔ ဗိုက္တာမင္နဲ႔ သတၱဳဓာတ္မ်ားကို  ျဖည့္တင့္ျခင္းကသာ သင့္အတြက္ အေကာင္းဆံုး နည္းလမ္းျဖစ္ျပီး ..  အားေဆးေတြကို အရန္အာဟာရအျဖစ္သာ သေဘာထားသင့္ေၾကာင္းေတာ့ သတိေပးပါရေစ။
သို႔ေသာ္လည္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာရရင္ ယေန႔ေခတ္မွာ ဘယ္သူမွ အစားေသာက္ကို  ေန႔စဥ္ သမမွ်တေနေအာင္ ဂရုစိုက္ႏိုင္ဖို႔ မလြယ္သလို …  စံုေအာင္ စားဖို႔လည္း အခက္အခဲေတြ ရွိလို႔ မလြန္ကဲေသာ အားေဆးမွီ၀ဲျခင္းကို  ဆရာ၀န္မ်ားက အားေပးၾကေၾကာင္း၊*  **တစ္လထက္ေတာ့ ေက်ာ္လြန္၍ ဆက္တိုက္ မေသာက္သင့္ဘဲ* အၾကမ္းဖ်ဥ္းအားျဖင့္ …  သံုးပတ္ ေသာက္ျပီး တစ္ပတ္နားေသာ ပံုစံျဖင့္ ေသာက္လွ်င္ သင့္ေတာ္ေၾကာင္း..  ဆရာ၀န္ၾကီးမ်ားက လမ္းညႊန္ေျပာဆိုၾကပါတယ္။*
*အားေဆးကို မျဖစ္မေန မၾကာခဏ ေသာက္သံုးေပးသင့္သူေတြကေတာ့ …  အသက္ ၁၂ ႏွစ္ေအာက္ ကေလးငယ္မ်ား၊ သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ား၊ အစားအေသာက္ ေရြးသူမ်ား၊  အားကစားသမားမ်ား၊  နာလန္ထစ လူမမာမ်ား၊ ေဆးလိပ္၊ အရက္ စြဲေနသူမ်ား၊ အစာအိမ္ အူလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ  ေရာဂါ ရွိသူမ်ား၊ ဒဏ္ရာ ၾကီးမားစြာ ရထားသူမ်ား၊ ေရာဂါတစ္ခုခု စြဲကပ္ေနသူမ်ား( ဥပမာ ဆီးခ်ိဳ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း စသည္) နဲ႔  ႏို႔တိုက္မိခင္နဲ႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မ်ားပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေသာက္မယ္ဆိုရင္ သက္ဆိုင္ရာ ဆရာ၀န္မ်ားနဲ႔ တိုင္ပင္ဖို႔ မေမ့ပါနဲ႔။  က်န္သူမ်ားကေတာ့ အဆင္ေျပသလို ဆႏၵရွိသလို ေသာက္ရင္ရပါျပီ။  ကြ်န္ေတာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာ မၾကာခဏေတြ႔ရတတ္တဲ့ ဗိုက္တာမင္ ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းေတြက B1  ခ်ိဳ႕တဲ့လြန္းျခင္း ေခၚ ဘယ္ရီဘယ္ရီေရာဂါ၊  B12 နဲ႔ သံဓာတ္ ခ်ိဳ႕တဲ့၍ ေသြးအားနည္းျခင္း၊ ကယ္လ္စီယမ္ ႏွင့္ Vitamin D  ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းေၾကာင့္ ကေလးငယ္မ်ားတြင္ အရိုးခြင္ျခင္း၊  အသက္ၾကီးသူမ်ားတြင္ အရိုးပါးျခင္း၊ B2 နဲ႔ B3 ခ်ိဳ႕တဲ့၍ ပါးစပ္အနာႏွင့္  က်ီးကန္းပါးစပ္နာ ခဏခဏ ျဖစ္ျခင္း၊  Vitamin A ခ်ိဳ႕တဲ့၍ ၾကာဆူးထြက္ျခင္း၊ ၀က္ျခံမ်ားျခင္း စသျဖင့္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။  ဆရာ၀န္ ညႊန္ၾကားတဲ့ အတိုင္း အားေဆးေသာက္ရင္ ဒီေရာဂါေတြ ကုသ  ကာကြယ္ႏိုင္ျခင္းဆိုတဲ့ ေကာင္းက်ိဳးကို ရပါမယ္။
ဒီေနရာမွာ အေရးၾကီးလို႔ ၾကားျဖတ္ေျပာရရင္ B1 ခ်ိဳ႕တဲ့ ေရာဂါ ဘယ္ရီဘယ္ရီလို႔  ေျပာရင္ သိသူ နည္းပါတယ္။ သူငယ္နာက်ဗဟံုးလို႔ ေျပာရင္ သိသူမ်ားၾကပါတယ္။  သူငယ္နာလို႔လဲ အတိုေခၚၾကပါတယ္။ အစားေရွာင္တဲ့ မိခင္ေတြရဲ့  ႏို႔စို႔ကေလးငယ္ေတြမွာ ေသခ်ာေပါက္ေတြ႔ရပါတယ္။  B1 ဟာ စားတဲ့ အာဟာရေတြကေန စြမ္းအင္အျဖစ္ ရယူသံုးစြဲႏိုင္ဖို႔မွာ မျဖစ္မေန  လိုအပ္တာမို႔ B1 ခ်ိဳ႕တဲ့ရင္ ကေလးငယ္ဟာ မၾကာခင္မွာ အသက္ဆံုးရွံဳးႏိုင္ပါတယ္။  ကေလးက ငိုရင္းငိုရင္း အသံ အားေလ်ာ့လာျခင္း၊ ဆီးမသြားေတာ့ျခင္း၊ ေဖာေယာင္လာျခင္း  စတာေတြဟာ အထူးသတိထားရမယ့္ အခ်က္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။  အထူးသျဖင့္ ေဖာလာတာကို ႏို႔ျဖတ္ခ်ိန္မွာ ၀လာတယ္ ဆိုျပီး အမွဳမဲ့ အမွတ္မဲ့  ေနတတ္ၾကပါတယ္။  ေရွ႕က ေမြးသမွ် ကေလးေတြလည္း သူငယ္နာနဲ႔ ေသဆံုးကုန္ၾကတယ္ ဆိုတာမ်ိဳး ေတြ႔ရပါတယ္။  အေၾကာင္းရင္းက မိခင္က အစားေရွာင္လို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။  ေနာက္ျပီး ေငြေၾကးတတ္နိုင္သူေတြက နို႕တိုက္မိခင္ဆို ငါးက်ည္းၾကပ္တိုက္ကို  ေစ်းၾကီးေပး ၀ယ္ေကြ်းၾကပါတယ္။  ငါးက်ည္းၾကပ္တိုက္ဟာ အစာလမ္းေၾကာင္းကေန B1 စုပ္ယူမွဳကို တားဆီးလို႔ ….  ငါးက်ည္းၾကပ္တိုက္ပဲ စားျပီး ဘာမွမစားတဲ့ မိခင္ေတြနဲ႔ သူတို႔ ကေလးေတြမွာ B1  ခ်ိဳ႕တဲ့မွဳ ေသခ်ာေပါက္ ေတြ႔ရေလ့ ရွိပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ အခ်ဳပ္ေျပာရရင္ အထက္ပါ ဗိုက္တာမင္ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္းေတြကို  အတိုင္းအတာတစ္ခုအထိ ထိေရာက္စြာ ကာကြယ္ႏိုင္ျခင္း အက်ိဳးကို …  ဆရာ၀န္ညႊန္ၾကားတဲ့ အတိုင္း နည္းစနစ္တက် ေရြးခ်ယ္ ေသာက္သံုးသူေတြ  ရရွိႏိုင္ပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ Vitamin A, C, E နဲ႔ ဆယ္လီနီယမ္၊ မဂၢနီစီယမ္၊ ဇင့္ စတဲ့ အာဟာရမ်ားဟာ  …  ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ ဆဲလ္ေတြ အိုမင္းျခင္းကို ျဖစ္ေစတဲ့ ဓာတ္တိုးပစၥည္း (Oxidants)  မ်ားကို ကာကြယ္တားဆီးေပးျပီး …  အရြယ္တင္ ႏုပ်ိဳေစတဲ့ ဓာတ္တိုးဆန္႔က်င္ပစၥည္း (Antioxidants) မ်ားပဲျဖစ္ပါတယ္။  ဓာတ္တိုးဆန္႔က်င္ ပစၥည္းမ်ားနဲ႔ Vitamin D ဟာ ဆဲလ္ေတြရဲ့ သက္တမ္းကို ရွည္ေစျပီး  ကင္ဆာေရာဂါမ်ား အပါအ၀င္ …  ေရာဂါမ်ိဳးစံုကို အထူးထိေရာက္စြာ ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ အာနိသင္ရွိေၾကာင္း ယေန႔ေခတ္မွာ  က်ယ္ျပန္႔စြာ ေလ့လာေတြ႔ရွိလာၾကျပီ ျဖစ္ပါတယ္။
ခႏၶာကိုယ္က တခ်ိဳ႕အေျခအေနေတြမွာ ဗိုက္တာမင္အခ်ိဳ႕ကို ပံုမွန္ထက္ ပိုမို  လိုအပ္ပါတယ္။  အေအးမိ၊ ႏွာေစး ျဖစ္ခ်ိန္မွာ Vitamin C ၊ တီဘီေရာဂါကု ေဆးေတြ  စြဲေသာက္ေနခ်ိန္မွာ B6၊ ေသြးအားနည္းေနသူမွာ …  Iron ေခၚ သံဓာတ္ B12 နဲ႔ Vitamin C ၊ ျမီးေကာင္ေပါက္နဲ႔ ကေလးငယ္ေတြ  ၾကီးထြားခ်ိန္မွာ သံဓာတ္၊ Calcium ေခၚ ထံုးဓာတ္နဲ႔ Vitamin D ၊  ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြမွာ ဓာတ္တိုးဆန္႔က်င္ ဗိုက္တာမင္မ်ား၊ အရက္စြဲေနသူေတြမွာ B1  အပါအ၀င္ B အုပ္စု၀င္ အားလံုး၊  စိတ္ဖိစီးမွဳမ်ားသူေတြမွာ Vitamin C နဲ႔ B အုပ္စု၀င္မ်ား စသျဖင့္ေပါ့ေလ။

*အားေဆးမ်ား၏ ဆိုးက်ိဳးမ်ား*

ေကာင္းက်ိဳးမ်ားလွတဲ့ ဗိုက္တာမင္နဲ႔ သတၱဳဓာတ္ေတြ ျဖစ္ေပမယ့္ တန္ေဆး  လြန္ေဘးဆိုသလို လြန္ကဲစြာ ေသာက္သံုးမိရင္ ျပႆနာ ရွိပါတယ္။  Vitamin C နဲ႔ B အုပ္စု၀င္မ်ားဟာ ေရမွာေပ်ာ္၀င္ႏိုင္တဲ့ ဗိုက္တာမင္မ်ားျဖစ္လို႔  ပိုလွ်ံသြားရင္ ခႏၶာကိုယ္က ဆီး၊၀မ္းကေန အလြယ္တကူ စြန္႔ထုတ္ႏိုင္ေပမယ့္..  A, D, E, K ဆိုတဲ့ ဗိုက္တာမင္မ်ားကေတာ့ အဆီမွာ ေပ်ာ္၀င္တဲ့  အမ်ိဳးအစားမ်ားျဖစ္လို႔ အားေဆးေတြ ေရရွည္ အလြန္အကြ်ံ ေသာက္သံုးတဲ့အခါမွာ ….  ခႏၶာကိုယ္က မစြန္႔ထုတ္ႏိုင္ဘဲ စုမိေနေစလို႔ ဗိုက္တာမင္လြန္ကဲျခင္းေရာဂါ  (Hypervitaminosis) လကၡဏာမ်ား ခံစားရေစတတ္ပါတယ္။  ေတာ္ရံုတန္ရံု ေသာက္သံုးရံုနဲ႔ေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္ ပံုမွန္ ေနေကာင္း အာဟာရ မွ်တတဲ့ သူတစ္ေယာက္ဟာ …  အားေဆးေတြ ေန႔စဥ္ဆက္တိုက္ေသာက္သံုးမွဳ တစ္လေက်ာ္မယ္ဆိုရင္ ျဖစ္ဖို႔  နီးစပ္ႏိုင္တယ္လို႔ အာဟာရပညာရွင္မ်ားက ဆိုပါတယ္္။*

ေအာက္မွာ ဗိုက္တာမင္မ်ားနဲ႔ ၄င္းတို႔ လြန္ကဲရင္ ခံစားရတတ္တဲ့ ေ၀ဒနာေတြကို
ယွဥ္တြဲေဖာ္ျပေပးလိုက္ ပါတယ္။*

Vitamin A :

နားအူျခင္း (ေခါင္းေလာင္းျမည္သံ ကဲ့သို႔ ခံစားရျခင္း)၊ အျမင္ေ၀၀ါးျခင္း၊  ဆံပင္အကြ်တ္မ်ားျခင္း၊  အမ်ိဳးသမီးမ်ား ရာသီ မမွန္ျခင္း၊ စိတ္ဆတ္လာျခင္း၊ စိတ္မပါလက္မပါ
ျဖစ္ေနတတ္ျခင္း၊ အသားမ၀ါဘဲ မ်က္လံုးတစ္ခုတည္း ၀ါျခင္း။

Vitamin B3 :

ေသြးတြင္း သၾကားဓာတ္ ျမင့္တက္ေစ၍ ဆီးခ်ိဳ ျဖစ္ေစရန္ အားေပးျခင္း၊  အိပ္ငိုက္ျခင္း၊
ေဂါက္ေရာဂါကို အားေပးျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္တတ္ျခင္း၊ သတိလစ္တတ္ျခင္း။

Vitamin B6 :

ေျခလက္မ်ား ထံုက်င္ျခင္း၊ အခ်ိဳ႕အေၾကာင္းအရာမ်ား ေမ့တတ္ျခင္း။

Vitamin D :

အၾကားအာရံု ခ်ိဳ႕ယြင္းျခင္း၊ ခံတြင္းပ်က္ျခင္း၊ ေသြးေပါင္တက္ျခင္း၊ ေသြးတြင္း  ကိုလက္စထေရာ တက္လာျခင္း။

Vitamin E :

ၾကြက္သားမ်ား အားနည္းျခင္း၊ ေသြးေပါင္တက္ျခင္း၊ အနာက်က္ေႏွးျခင္း၊ ရင္သားမ်ား  အထိမခံႏိုင္ေအာင္ နာျခင္း။
ဗိုက္တာမင္ အစံု ေသာက္တာထက္ ဗိုက္တာမင္ တစ္မ်ိဳးတည္း (ဥပမာ B အုပ္စု တစ္ခုတည္း၊ အခ်ိဳ႕အမ်ိဳးသမီးေတြက Vitamin E တစ္မ်ိဳးတည္း) ေသာက္တာက ပိုအႏၱရာယ္မ်ားတယ္လို႔ ပညာရွင္မ်ားက ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ တုပ္ေကြး၊ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္ျခင္း (ဥပမာ အဆုတ္အေအးမိ  နမိုးနီးယား စသျဖင့္) ကူးစက္ေရာဂါ တစ္ခုခု ကိုယ္တြင္း ရွိသူေတြဟာ..  သံဓာတ္အားျဖည့္ေဆးမ်ား ေရာဂါျဖစ္ေနစဥ္ အခိုက္အတန္႔မွာ ကိုယ့္သေဘာနဲ႔ကိုယ္  မေသာက္သင့္ဘူးလို႔ က်န္းမာေရး ပညာရွင္မ်ားက ဆိုပါတယ္။  သံဓာတ္နဲ႔ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ဟာ တခ်ိဳ႕ဘက္တီးရီးယားေတြရဲ့ ေနထိုင္ေပါက္ပြားျခင္းကို  အားေပးတယ္လို႔ ေတြ႔ရွိထားရလို႔ပါ။  ဆရာ၀န္က လိုအပ္လို႔ ခ်ိန္ဆ ညႊန္ၾကားရင္ေတာ့ ေသာက္ႏိုင္ပါတယ္ ဆိုတာ တင္ၿပရင္း အဆံုးသတ္လိုက္ပါတယ္။
တင္ဆက္သူ။  ။ေအာင္ေအာင္    (aungaung.aung24@gmail.com)