by LAS Group - International Education Consultants on Sunday, January 29, 2012 at 11:13am ·
၂၀၁၁
စက္တင္ဘာလမွာ Fobes မဂၢဇင္း ကေန “ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈဆိုင္ရာ
အေကာင္းဆံုးအေတြးအျမင္” ဆိုၿပီး စတိ ဒန္းနင္းက ေရးလိုက္ပါတယ္။ စတိ ဒန္းနင္း
Forbes မဂၢဇင္းရဲ႕စာေရးဆရာတစ္ေယာက္ျဖစ္သလို၊ စီမံခန္႔ခြဲမႈကြၽမ္းက်င္
ပညာရွင္တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ အင္တာဗ်ဴးဟာ စတိ ဒန္းနင္းနဲ႔ အန္သိုနီ
ကိုဒီတို႔ ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္းကို ျပန္လည္တင္ျပထားတာျဖစ္ပါတယ္။
ေမး - ယေန႔ကြၽန္ေတာ္တို႔ ပညာေရးစနစ္မွာ အႀကီးမားဆံုး ျပႆနာတစ္ခုဟာ ဘာလဲဆိုရင္ ဆရာ ဘယ္လိုေျပာမလဲ။
ေျဖ - ယေန႔ပညာေရးရဲ႕ အႀကီးမားဆံုး ျပႆနာဟာ အစဥ္အလာဆိုတဲ့ေဘာင္ႀကီးကို မေက်ာ္လြန္ႏိုင္ ေသးတာပဲ။ လမ္း႐ိုး လမ္းေဟာင္းအတိုင္းပဲ သြားေနတယ္။ ပညာေရးကို စက္႐ံုအလုပ္႐ံုကေန ကုန္ထုတ္လုပ္ မႈစနစ္အတိုင္း ပညာတတ္ဆိုတာေတြကို ေမြးထုတ္ေနတဲ့ စနစ္ျဖစ္ေနေသးတယ္။ စနစ္ဆိုတဲ့ေဘာင္က မေက်ာ္ႏိုင္ေသးဘူး။
အျမင့္သို႔ တက္လွမ္းႏိုင္ေရး၊ ကြၽမ္းက်င္ေရးဆိုတာေလာက္ကိုပဲ ဦးတည္သင္ၾကားေနၾကေသးတယ္။ ေက်ာင္းသား၊ ဆရာ၊ မိဘ၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြ တစ္ခုခုေတာ့ ၫွိႏႈိင္းၾကဖို႔လိုၿပီထင္တယ္။ စနစ္ဆိုတာကို ခ်မွတ္တယ္၊ အဲဒီစနစ္က တိုးတက္ဖို႔ရည္ရြယ္ၾကတာပါပဲ။ ပိုက္ဆံေတြအမ်ားႀကီးသံုးၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ထိေရာက္မႈနည္းေနေသးတယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ေက်ာင္းသား၊ မိဘ၊ ဆရာေတြအားလံုး စိတ္ဓာတ္က်မွာ ေသခ်ာတယ္။
ပညာတတ္ေတြကို ေမြးထုတ္ေနတဲ့ ပံုစံက သိပ္အလုပ္မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံ (အေမရိကန္) မွာ ဒီလိုစက္႐ံုေတြ အမ်ားႀကီးက်န္ေနေသးတယ္။ ပညာေရးေလာကမွာ စက္႐ံုလိုေက်ာင္းေတြ အလုပ္မျဖစ္ေတာ့ဘူးဆိုတာ သိျမင္ဖို႔ လိုလာၿပီထင္တယ္။
စက္႐ံု အလုပ္႐ံုပညာေရးက “ျပင္းထန္ေသာ စီမံခန္႔ခြဲမႈ” “တင္းက်ပ္ေသာ စီမံခန္႔ခြဲမႈ” သေဘာမ်ဳိး ေတြနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ရတယ္။ ေခ်ာ့တစ္ခ်ီ ေခ်ာက္တစ္လွည့္ သင္ေနရတဲ့ ပညာေရး၊ တင္းက်ပ္တဲ့ဖိစီးမႈေအာက္မွာ သင္ေနရတဲ့ပညာေရးဟာ မတိုးတက္ႏိုင္ဘူး။
ပုဂၢလိကပညာေရးစနစ္မွာ ဒီအေတြးအျမင္ေတြက လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ဆရာေတြ ရဲ႕ စြမ္းရည္ကို ကန္႔သတ္ထားသလိုျဖစ္ေနၿပီး၊ သူတို႔တီထြင္ႏိုင္စြမ္းေတြ၊ စိတ္ကူးေတြကိုပါ ခ်ဳိးႏွိမ္ထားသလိုျဖစ္ေနတယ္။
ပညာေရးမွာ မေအာင္ျမင္ရင္ ပိုၿပီးတင္းက်ပ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ၾကတယ္။ စည္းကမ္း တင္းက်ပ္တိုင္း၊ ကိုယ္လို ခ်င္ရာ ကိုယ္ဆြဲတိုင္း ပညာေရးမွာ ျဖစ္မလာႏိုင္ဘူး။ ဘာနဲ႔တူေနသလဲဆိုေတာ့ အလယ္ေခတ္ ကုထံုးလိုျဖစ္ ေနတယ္။ အလယ္ေခတ္ ဆရာ၀န္ေတြက ေရာဂါျဖစ္လာတဲ့ လူနာေတြ ေရာဂါသက္သာေအာင္ဆိုၿပီးေတာ့ ေမွ်ာ့ေတြနဲ႔ကပ္ၿပီး ေသြးစုပ္ခိုင္းတဲ့ ကုသမႈလို ျဖစ္ေနတယ္။
မေရာင္ရာ ဆီလူးသလိုလုပ္ရင္ ပိုဆိုးဖို႔ပဲရွိတယ္။ မၾကာေသးမီက ကေလးတစ္ေယာက္အတြက္ အရြယ္ ေရာက္လာခ်ိန္မွာ ဘယ္လိုအလုပ္မ်ဳိးေတြကို လိုအပ္မလဲဆိုတာ သုေတသနျပဳၾကတယ္။ ပညာေရးမွာ ဘယ္သူက ဘာကိုေလ့လာ၊ ဒါမွေအာင္ျမင္မယ္ဆိုၿပီး ပံုေသနည္းခ် တြက္ဆလို႔မရဘူး။ အသက္ ၂၀ အရြယ္ မွာ သူဘာျဖစ္ရမယ္ဆိုၿပီး ပံုေသတြက္ျပလို႔မရဘူး။
ဒီေန႔ေခတ္မွာ စာေရး၊ စာဖတ္၊ သခ်ၤာတြက္၊ အေတြးအေခၚ၊ စိတ္ကူး၊ ဖန္တီးတီထြင္မႈေတြကို ဒါေတြကို၊ ဒီလိုလုပ္ရင္၊ ဒီလိုျဖစ္ရမယ္ဆိုၿပီး ပံုေသနည္းက် တြက္ဆ လုပ္ေနတာ မျဖစ္သင့္ေတာ့ဘူး။
ေမး - ဒါေတြကို ဘယ္လို ေျပာင္းလဲႏိုင္မွာလဲ
ေျဖ - အေျခခံပညာ (K-12) ကစၿပီး ေျပာင္းရမယ္။ ကေလးေတြကို ပိုၿပီးထိေရာက္တဲ့ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းေတြ ျပဌာန္းၿပီးသင္ရမယ္။ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ကို ဘ၀တစ္သက္တာ ပညာရွာႏိုင္ေအာင္ (Lifelong Learning) အေျခခံေပးႏိုင္ရမယ္။ စီးပြားေရးအေနအထား ဘယ္လိုပဲေျပာင္းေျပာင္း၊ သူတို႔ အေနအထား အမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ၀င္ဆန္႔ႏိုင္တဲ့ ပညာေရးမ်ဳိးျဖစ္ရမယ္။
စနစ္ကိုေျပာင္းရမယ္။ စနစ္ကိုေျပာင္းရမယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ “ငါေျပာသလိုလုပ္၊ ငါခိုင္းသလိုလုပ္၊ ငါဆံုးျဖတ္သလိုလုပ္” ဆိုတဲ့ ပညာေရးမ်ဳိးကိုေျပာတာမဟုတ္ဘူး။ သင္ယူမႈလမ္းေၾကာင္းကို “ပညာဆိုတာကို ျမတ္ႏိုးတတ္ေအာင္၊ ဘ၀တစ္သက္တာ ပညာရွာလိုစိတ္ရွိေအာင္၊ ဘယ္လိုအေျခ အေနေရာက္ေရာက္၊ ဘယ္လိုဘ၀မ်ဳိးေရာက္ေရာက္ ပညာရွာခ်င္စိတ္ရွိေအာင္” ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးဖို႔လိုတယ္။
ပညာေရး လမ္းေၾကာင္းသစ္ဟာ ကိုယ့္ေျခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ရပ္တည္ႏိုင္တဲ့၊ ဘ၀ကို ဘယ္လို အေနအထား ေရာက္ေရာက္ ရင္ဆိုင္ရဲတဲ့၊ ရင္ဆိုင္ႏိုင္တဲ့ ပညာေရးမ်ဳိးျဖစ္သင့္တယ္။ ဒီ လမ္းေၾကာင္းကို ဆရာေတြ၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြ၊ မိဘေတြ၊ ေက်ာင္းသားေတြ သိထားဖို႔ လိုၿပီထင္တယ္။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘာေတြကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားရမလဲဆိုေတာ့
၁။ ဆရာနဲ႔ မိဘေတြရဲ႕ အခန္းက႑
ပညာသင္ၾကားျခင္းရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ကဘာလဲ။ ကေလးေတြကို အသိဥာဏ္ဗဟု သုတေတြနဲ႔ ျပည့္စံုေစရမယ္။ သူတို႔သိထားတဲ့အသိနဲ႔ ဘ၀ကိုတည္ေဆာက္ႏိုင္ရမယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မွာ အခ်က္ အလက္ေတြကိုပဲေပးတဲ့ သင္ၾကားေရးမ်ဳိးဟာ အသံုးမ၀င္ေတာ့ဘူး။ မိဘနဲ႔ ဆရာေတြရဲ႕တာ၀န္ဟာ ကေလး ေတြ သင္ယူခ်င္စိတ္ရွိေအာင္၊ သင္ယူႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ လမ္းဖြင့္ေပးရေတာ့မွာ။ သူတို႔အစြမ္းအစေတြ၊ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ခြင့္ေပးရေတာ့မွာ။
၂။ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြရဲ႕ အခန္းက႑
အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြကလည္း ဆရာေတြကို လက္ရွိက်င့္သံုးေနတဲ့ စနစ္ေတြကို ျပင္ခိုင္းရေတာ့မယ္။ ဆုေပး ဒဏ္ေပးတို႔၊ မုန္႔ျပ တုတ္ျပတို႔ဆိုတာေတြ ေခတ္မမီေတာ့ဘူး။ ဆရာေတြကိုယ္တိုင္က စူးစမ္း တီထြင္ ဖန္တီးႏိုင္စြမ္းမရွိရင္၊ အပ်င္းႀကီးတဲ့၊ တက္ႂကြမႈ မရွိတဲ့ ဆရာေတြကသင္ေနတဲ့တပည့္ေတြဟာ ဘယ္လိုမွ ေခတ္သစ္လူ႔ေဘာင္နဲ႔ အံ၀င္တဲ့သူေတြ ျဖစ္လာမွာမဟုတ္ဘူး။
တကယ္လုပ္သင့္တာက မလုပ္၊ မ႐ႈပ္၊ မျပဳတ္ဆိုတဲ့ စိတ္ထားမ်ဳိးေတြနဲ႔ သင္ေနတဲ့ ဆရာေတြကို အလုပ္ထုတ္ပစ္ရမွာ။ အစြမ္းအစမျပႏိုင္ရင္၊ အားထုတ္ႀကိဳးစားခ်င္စိတ္ မရွိရင္ ဆရာေတြကိုလည္း အေရးယူတာ၊ အျပစ္ေပးတာ၊ ထုတ္ပစ္တာမ်ဳိးေတြ လုပ္ရမယ္။
၃။ စစ္ေဆးျခင္း အခန္းက႑
စာေမးပြဲစစ္ၿပီး အဆံုးအျဖတ္ေပးရတာ ငါတို႔ရဲ႕ မဟာတာ၀န္လို႔ ယူဆေနတဲ့ ဆရာနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ကို အရင္ျပင္ရမယ္။ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ ဘာေတြလုပ္ေနတယ္၊ ဘယ္ေလာက္လုပ္ေန တယ္ဆိုတာ ဆရာကပိုင္းျဖတ္ႏိုင္ရမယ္။ အဲဒီဆရာေတြမွာလည္း သမာသမတ္က်က် ပိုင္းျဖတ္ႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းေတြရွိရမယ္။ စာေမးပြဲက်လို႔ အတန္းမတင္ေပးဘူးဆိုတာ ဆရာကိုယ္တိုင္ မသင္ႏိုင္လို႔ (ညံ့လို႔) ကေလးမတတ္တာဆိုတာမ်ဳိးကို ေျပာင္းလဲစဥ္းစားၾကည့္မယ္။ အခ်ိန္နဲ႔တေျပးညီ ကေလးကို ပိုင္းျဖတ္မယ္၊ အမွတ္ေပးမယ္၊ လိုတာကိုျဖည့္မယ္။ တစ္ႏွစ္လံုး လႊတ္ေပးထားၿပီး ေနာက္ဆံုး တစ္နာရီ၊ ႏွစ္နာရီ ေလာက္နဲ႔ ကေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕ဘ၀ကို အဆံုးအျဖတ္ေပးတဲ့ စစ္ေဆးမႈစနစ္ကို ျပင္ရမယ္။
၄။ စစ္ေဆးသူကို စစ္ေဆးပါ
ဒီေန႔လက္ရွိစာေမးပြဲစနစ္ဟာ ကိုယ္ခ်မွတ္ထားတဲ့ စနစ္တစ္ခု၊ သင္ၾကားေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္း ေပါက္ေျမာက္ေအာင္ျမင္မႈ ရွိ မရွိ စစ္ေဆးေနတာထက္၊ ေက်ာင္းသားကို အတန္းတင္ေပးဖို႔ စစ္ေဆး ေနတာေတြျဖစ္ေနတယ္။ စာေမးပြဲစစ္တာ အတန္းတင္ဖို႔၊ အတန္းတက္ဖို႔ဆိုတဲ့ ခံယူခ်က္ကို ျပင္ရမယ္။
အဆင့္ ၅ မွာ ပညာသင္ၾကားေနတဲ့ ကေလးတစ္ေယာက္ဟာ အဆင့္ ၅ နဲ႔ ထိုက္တန္တဲ့ သင္ယူမႈကို လုပ္ႏိုင္သလား၊ အဆင့္ ၆ မွာ သင္ယူမယ့္စနစ္ကို ခံယူႏိုင္စြမ္းရွိပါ့မလား။ ငါကိုယ္တိုင္ကေရာ အဆင့္ ၅ နဲ႔ ထိုက္တန္တဲ့ ပညာဗဟုသုတေတြ ေပးၿပီးၿပီလား၊ ငါ့မွာေရာပိုင္းျဖတ္ႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းရွိရဲ႕လားဆိုတာ ဆရာေတြကို ျပန္စစ္ေဆးသင့္တယ္။
၅။ တာ၀န္ခံရဲတဲ့စိတ္ရွိသလား
သင္ယူမႈစစ္ေဆးျခင္းမွာ အခန္းဆံုးစစ္တာေတြ၊ အတန္းဆံုးစစ္တာေတြ ျဗဴ႐ိုကေရစီဆန္ဆန္ လိုရင္း မေရာက္ မၿပီးေျမာက္တာေတြ လုပ္ေနစရာ မလိုပါဘူး။ ပညာေရးစနစ္ကို ကိုယ္တိုင္ေလ့လာ သင္ယူခ်င္ စိတ္ရွိတဲ့ ပညာေရးမ်ဳိးကို ေျပာင္းၾကည့္စမ္းပါ။ ေခတ္သစ္မွာ နည္းပညာေတြနဲ႔ အမ်ားႀကီးလုပ္ေဆာင္လို႔ရေန ပါၿပီ။ ပညာေရးဆိုတာ ပညာေပးဖို႔မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ လမ္းၫႊန္ျပသႏိုင္ေရး၊ သူတို႔ကို ကိုယ္တိုင္ ရွာေဖြေလ့လာႏိုင္ဖို႔ အခြင့္အေရး ေပးတာမ်ဳိးေတြျဖစ္သင့္ၿပီ။
ပညာေရးမွာ စီမံခ်က္ေတြ၊ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒေတြ၊ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ၊ အစီရင္ခံစာေတြနဲ႔ ႐ႈပ္ေနေအာင္ လုပ္ထားတယ္။ လိုရင္းမေရာက္၊ ပန္းတိုင္ကို မေရာက္ေတာ့ဘူး။ ကြၽန္ေတာ္ေျပာခ်င္တာက ပညာေရးမွာ “ဆက္သြယ္ႏိုင္စြမ္း” (dynamic linking) ေတြကိုထည့္ရေတာ့မယ္။ ဆိုလိုတာက
- အခ်ိန္တိုအတြင္း ခရီးေရာက္ရမယ္
- အဲဒီသင္ယူမႈကာလကို ဆရာကပိုင္းျဖတ္ရမယ္
- ဘယ္ေက်ာင္းသားကို ဘယ္လိုသင္ယူမႈမ်ဳိး လုပ္ခိုင္းသင့္သလဲဆိုတာ ဆရာကပိုင္းျဖတ္ႏိုင္ရမယ္
- ဘယ္ေက်ာင္းသားကို ဘယ္လိုေမးခြန္းမ်ဳိး ေျဖသင့္သလဲဆိုတာ ဆရာက ပိုင္းျဖတ္ရမယ္။ စစ္ေဆးမႈဆိုတာ ေမးခြန္းတစ္မ်ဳိးတည္း ျဖစ္ခ်င္မွျဖစ္မယ္။ ၾကက္တူေရြးစာအံသလိုမ်ဳိး ႏႈတ္တိုက္လာရြတ္ျပတာမ်ဳိးကို လက္မခံရ ဘူး။ ပိုင္းျဖတ္မႈဟာ အေရးႀကီးတာေၾကာင့္ ပိုင္းျဖတ္ႏိုင္တဲ့အရည္အေသြးမ်ဳိးရွိတဲ့ ဆရာေတြလိုအပ္တယ္
- ေက်ာင္းသားကိုယ္တိုင္ ငါ ဘယ္အဆင့္မွာရွိေနတယ္ဆိုတာကို ပိုင္းျဖတ္ႏိုင္စြမ္းရွိရမယ္။ ဆရာကစစ္ေဆးၿပီး ပိုင္းျဖတ္လိုက္တဲ့အေပၚမွာ မွီခိုေနတာမ်ဳိးမျဖစ္သင့္ဘူး။ (ေက်ာင္းသားကိုယ္တိုင္ ကိုယ့္အရည္အခ်င္းကို ကိုယ္ျပန္တိုင္းတာႏိုင္တဲ့ စစ္ေဆးမႈမ်ဳိးေတြ ေခတ္မီနည္းစနစ္ေတြနဲ႔ ရွိေနၿပီ)
၆။ အမိန္႔ေပးဆက္သြယ္ေရးစနစ္ေျပာင္း
ပညာေရးမွာ အထက္ကေန ေအာက္ အဆင့္ဆင့္ အမိန္႔ေပးဆက္သြယ္မႈမ်ဳိးေတြ မရွိသင့္ေတာ့ဘူး။ ေဒါင္လိုက္ဆက္သြယ္မႈမ်ဳိးထက္၊ အလ်ားလိုက္ဆက္သြယ္မႈမ်ဳိးပဲျဖစ္သင့္တယ္။ ပညာသင္ၾကားေရးမွာလည္း “စတိတ္စင္ေပၚက ပညာရွင္” ပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ သင္ၾကားျခင္းထက္ “ေက်ာင္းသားေဘးက လမ္းၫႊန္သူ” တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔သာ သင္ၾကားေပးသင့္တယ္။ ေက်ာင္းသားကို teach လုပ္တာထက္၊ guide လုပ္တာမ်ဳိးပဲ ျဖစ္သင့္ တယ္။ ေခတ္သစ္နည္းပညာေတြကို သံုးတတ္ေအာင္၊ ရွာတတ္ေအာင္၊ ေျဖရွင္းတတ္ေအာင္၊ အျမင္သစ္ ရေအာင္ လမ္းၫႊန္ ျပႏိုင္သူဆရာေတြလိုအပ္လာတယ္။
၇။ လုပ္ငန္းကို ၿပီးေအာင္လုပ္
ပညာေရးအလုပ္ဟာ အျခားအလုပ္ေတြနဲ႔ မတူဘူး။ စမ္းသပ္လို႔မရဘူး၊ အမိန္႔ေပးလို႔မရဘူး၊ ေငြေတြ ပံုေအာသံုးတိုင္းလည္းမရဘူး။ မေအာင္ျမင္လို႔ တစ္ကေနျပန္စလို႔လည္း မရဘူး။ မြန္တက္ဆိုရီေက်ာင္းေတြ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာတည္ရွိေနႏိုင္တယ္။ ဘာေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္ေနသလဲ ျပန္သံုး သပ္ၾကည့္သင့္တယ္။
၈။ အေရအတြက္ထက္ အရည္အခ်င္းကို ဦးစားေပး
အရည္အခ်င္းကို ပိုင္းျဖတ္ရာမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ စာေမးပြဲကိုေျဖ၊ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေအာင္မွတ္ကို ရရင္ အရည္အခ်င္းျပည့္မီသူဆိုၿပီး အတန္းတင္ေပးလိုက္တာမ်ားတယ္။ ဒီေတာ့ ဘယ္နည္းနဲ႔ပဲ ေအာင္ေအာင္၊ သတ္မွတ္ခ်က္ေဘာင္ကို ေက်ာ္လာရင္ အတန္းတင္ဆိုတဲ့ စနစ္ကိုျပင္ရမယ္။ အမွတ္ကအဓိကလား၊ လူက အဓိကလား၊ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ကို အမွတ္နဲ႔ပိုင္းျဖတ္မွာလား၊ သူ႔ပင္ကိုယ္ အရည္အခ်င္းနဲ႔ ပိုင္းျဖတ္မွာ လား ျပန္စဥ္းစားသင့္ၿပီ။
ေမး - ယေန႔ကြၽန္ေတာ္တို႔ ပညာေရးစနစ္မွာ အႀကီးမားဆံုး ျပႆနာတစ္ခုဟာ ဘာလဲဆိုရင္ ဆရာ ဘယ္လိုေျပာမလဲ။
ေျဖ - ယေန႔ပညာေရးရဲ႕ အႀကီးမားဆံုး ျပႆနာဟာ အစဥ္အလာဆိုတဲ့ေဘာင္ႀကီးကို မေက်ာ္လြန္ႏိုင္ ေသးတာပဲ။ လမ္း႐ိုး လမ္းေဟာင္းအတိုင္းပဲ သြားေနတယ္။ ပညာေရးကို စက္႐ံုအလုပ္႐ံုကေန ကုန္ထုတ္လုပ္ မႈစနစ္အတိုင္း ပညာတတ္ဆိုတာေတြကို ေမြးထုတ္ေနတဲ့ စနစ္ျဖစ္ေနေသးတယ္။ စနစ္ဆိုတဲ့ေဘာင္က မေက်ာ္ႏိုင္ေသးဘူး။
အျမင့္သို႔ တက္လွမ္းႏိုင္ေရး၊ ကြၽမ္းက်င္ေရးဆိုတာေလာက္ကိုပဲ ဦးတည္သင္ၾကားေနၾကေသးတယ္။ ေက်ာင္းသား၊ ဆရာ၊ မိဘ၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြ တစ္ခုခုေတာ့ ၫွိႏႈိင္းၾကဖို႔လိုၿပီထင္တယ္။ စနစ္ဆိုတာကို ခ်မွတ္တယ္၊ အဲဒီစနစ္က တိုးတက္ဖို႔ရည္ရြယ္ၾကတာပါပဲ။ ပိုက္ဆံေတြအမ်ားႀကီးသံုးၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ထိေရာက္မႈနည္းေနေသးတယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ေက်ာင္းသား၊ မိဘ၊ ဆရာေတြအားလံုး စိတ္ဓာတ္က်မွာ ေသခ်ာတယ္။
ပညာတတ္ေတြကို ေမြးထုတ္ေနတဲ့ ပံုစံက သိပ္အလုပ္မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏိုင္ငံ (အေမရိကန္) မွာ ဒီလိုစက္႐ံုေတြ အမ်ားႀကီးက်န္ေနေသးတယ္။ ပညာေရးေလာကမွာ စက္႐ံုလိုေက်ာင္းေတြ အလုပ္မျဖစ္ေတာ့ဘူးဆိုတာ သိျမင္ဖို႔ လိုလာၿပီထင္တယ္။
စက္႐ံု အလုပ္႐ံုပညာေရးက “ျပင္းထန္ေသာ စီမံခန္႔ခြဲမႈ” “တင္းက်ပ္ေသာ စီမံခန္႔ခြဲမႈ” သေဘာမ်ဳိး ေတြနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ရတယ္။ ေခ်ာ့တစ္ခ်ီ ေခ်ာက္တစ္လွည့္ သင္ေနရတဲ့ ပညာေရး၊ တင္းက်ပ္တဲ့ဖိစီးမႈေအာက္မွာ သင္ေနရတဲ့ပညာေရးဟာ မတိုးတက္ႏိုင္ဘူး။
ပုဂၢလိကပညာေရးစနစ္မွာ ဒီအေတြးအျမင္ေတြက လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ ဆရာေတြ ရဲ႕ စြမ္းရည္ကို ကန္႔သတ္ထားသလိုျဖစ္ေနၿပီး၊ သူတို႔တီထြင္ႏိုင္စြမ္းေတြ၊ စိတ္ကူးေတြကိုပါ ခ်ဳိးႏွိမ္ထားသလိုျဖစ္ေနတယ္။
ပညာေရးမွာ မေအာင္ျမင္ရင္ ပိုၿပီးတင္းက်ပ္ဖို႔ ျပင္ဆင္ၾကတယ္။ စည္းကမ္း တင္းက်ပ္တိုင္း၊ ကိုယ္လို ခ်င္ရာ ကိုယ္ဆြဲတိုင္း ပညာေရးမွာ ျဖစ္မလာႏိုင္ဘူး။ ဘာနဲ႔တူေနသလဲဆိုေတာ့ အလယ္ေခတ္ ကုထံုးလိုျဖစ္ ေနတယ္။ အလယ္ေခတ္ ဆရာ၀န္ေတြက ေရာဂါျဖစ္လာတဲ့ လူနာေတြ ေရာဂါသက္သာေအာင္ဆိုၿပီးေတာ့ ေမွ်ာ့ေတြနဲ႔ကပ္ၿပီး ေသြးစုပ္ခိုင္းတဲ့ ကုသမႈလို ျဖစ္ေနတယ္။
မေရာင္ရာ ဆီလူးသလိုလုပ္ရင္ ပိုဆိုးဖို႔ပဲရွိတယ္။ မၾကာေသးမီက ကေလးတစ္ေယာက္အတြက္ အရြယ္ ေရာက္လာခ်ိန္မွာ ဘယ္လိုအလုပ္မ်ဳိးေတြကို လိုအပ္မလဲဆိုတာ သုေတသနျပဳၾကတယ္။ ပညာေရးမွာ ဘယ္သူက ဘာကိုေလ့လာ၊ ဒါမွေအာင္ျမင္မယ္ဆိုၿပီး ပံုေသနည္းခ် တြက္ဆလို႔မရဘူး။ အသက္ ၂၀ အရြယ္ မွာ သူဘာျဖစ္ရမယ္ဆိုၿပီး ပံုေသတြက္ျပလို႔မရဘူး။
ဒီေန႔ေခတ္မွာ စာေရး၊ စာဖတ္၊ သခ်ၤာတြက္၊ အေတြးအေခၚ၊ စိတ္ကူး၊ ဖန္တီးတီထြင္မႈေတြကို ဒါေတြကို၊ ဒီလိုလုပ္ရင္၊ ဒီလိုျဖစ္ရမယ္ဆိုၿပီး ပံုေသနည္းက် တြက္ဆ လုပ္ေနတာ မျဖစ္သင့္ေတာ့ဘူး။
ေမး - ဒါေတြကို ဘယ္လို ေျပာင္းလဲႏိုင္မွာလဲ
ေျဖ - အေျခခံပညာ (K-12) ကစၿပီး ေျပာင္းရမယ္။ ကေလးေတြကို ပိုၿပီးထိေရာက္တဲ့ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းေတြ ျပဌာန္းၿပီးသင္ရမယ္။ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ကို ဘ၀တစ္သက္တာ ပညာရွာႏိုင္ေအာင္ (Lifelong Learning) အေျခခံေပးႏိုင္ရမယ္။ စီးပြားေရးအေနအထား ဘယ္လိုပဲေျပာင္းေျပာင္း၊ သူတို႔ အေနအထား အမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ ၀င္ဆန္႔ႏိုင္တဲ့ ပညာေရးမ်ဳိးျဖစ္ရမယ္။
စနစ္ကိုေျပာင္းရမယ္။ စနစ္ကိုေျပာင္းရမယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာ “ငါေျပာသလိုလုပ္၊ ငါခိုင္းသလိုလုပ္၊ ငါဆံုးျဖတ္သလိုလုပ္” ဆိုတဲ့ ပညာေရးမ်ဳိးကိုေျပာတာမဟုတ္ဘူး။ သင္ယူမႈလမ္းေၾကာင္းကို “ပညာဆိုတာကို ျမတ္ႏိုးတတ္ေအာင္၊ ဘ၀တစ္သက္တာ ပညာရွာလိုစိတ္ရွိေအာင္၊ ဘယ္လိုအေျခ အေနေရာက္ေရာက္၊ ဘယ္လိုဘ၀မ်ဳိးေရာက္ေရာက္ ပညာရွာခ်င္စိတ္ရွိေအာင္” ေလ့က်င့္သင္ၾကားေပးဖို႔လိုတယ္။
ပညာေရး လမ္းေၾကာင္းသစ္ဟာ ကိုယ့္ေျခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ရပ္တည္ႏိုင္တဲ့၊ ဘ၀ကို ဘယ္လို အေနအထား ေရာက္ေရာက္ ရင္ဆိုင္ရဲတဲ့၊ ရင္ဆိုင္ႏိုင္တဲ့ ပညာေရးမ်ဳိးျဖစ္သင့္တယ္။ ဒီ လမ္းေၾကာင္းကို ဆရာေတြ၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြ၊ မိဘေတြ၊ ေက်ာင္းသားေတြ သိထားဖို႔ လိုၿပီထင္တယ္။
ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘာေတြကို ထည့္သြင္း စဥ္းစားရမလဲဆိုေတာ့
၁။ ဆရာနဲ႔ မိဘေတြရဲ႕ အခန္းက႑
ပညာသင္ၾကားျခင္းရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ကဘာလဲ။ ကေလးေတြကို အသိဥာဏ္ဗဟု သုတေတြနဲ႔ ျပည့္စံုေစရမယ္။ သူတို႔သိထားတဲ့အသိနဲ႔ ဘ၀ကိုတည္ေဆာက္ႏိုင္ရမယ္။ ဒီေန႔ေခတ္မွာ အခ်က္ အလက္ေတြကိုပဲေပးတဲ့ သင္ၾကားေရးမ်ဳိးဟာ အသံုးမ၀င္ေတာ့ဘူး။ မိဘနဲ႔ ဆရာေတြရဲ႕တာ၀န္ဟာ ကေလး ေတြ သင္ယူခ်င္စိတ္ရွိေအာင္၊ သင္ယူႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းမ်ဳိးစံုနဲ႔ လမ္းဖြင့္ေပးရေတာ့မွာ။ သူတို႔အစြမ္းအစေတြ၊ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းေတြကို ေဖာ္ထုတ္ခြင့္ေပးရေတာ့မွာ။
၂။ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြရဲ႕ အခန္းက႑
အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြကလည္း ဆရာေတြကို လက္ရွိက်င့္သံုးေနတဲ့ စနစ္ေတြကို ျပင္ခိုင္းရေတာ့မယ္။ ဆုေပး ဒဏ္ေပးတို႔၊ မုန္႔ျပ တုတ္ျပတို႔ဆိုတာေတြ ေခတ္မမီေတာ့ဘူး။ ဆရာေတြကိုယ္တိုင္က စူးစမ္း တီထြင္ ဖန္တီးႏိုင္စြမ္းမရွိရင္၊ အပ်င္းႀကီးတဲ့၊ တက္ႂကြမႈ မရွိတဲ့ ဆရာေတြကသင္ေနတဲ့တပည့္ေတြဟာ ဘယ္လိုမွ ေခတ္သစ္လူ႔ေဘာင္နဲ႔ အံ၀င္တဲ့သူေတြ ျဖစ္လာမွာမဟုတ္ဘူး။
တကယ္လုပ္သင့္တာက မလုပ္၊ မ႐ႈပ္၊ မျပဳတ္ဆိုတဲ့ စိတ္ထားမ်ဳိးေတြနဲ႔ သင္ေနတဲ့ ဆရာေတြကို အလုပ္ထုတ္ပစ္ရမွာ။ အစြမ္းအစမျပႏိုင္ရင္၊ အားထုတ္ႀကိဳးစားခ်င္စိတ္ မရွိရင္ ဆရာေတြကိုလည္း အေရးယူတာ၊ အျပစ္ေပးတာ၊ ထုတ္ပစ္တာမ်ဳိးေတြ လုပ္ရမယ္။
၃။ စစ္ေဆးျခင္း အခန္းက႑
စာေမးပြဲစစ္ၿပီး အဆံုးအျဖတ္ေပးရတာ ငါတို႔ရဲ႕ မဟာတာ၀န္လို႔ ယူဆေနတဲ့ ဆရာနဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ကို အရင္ျပင္ရမယ္။ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ ဘာေတြလုပ္ေနတယ္၊ ဘယ္ေလာက္လုပ္ေန တယ္ဆိုတာ ဆရာကပိုင္းျဖတ္ႏိုင္ရမယ္။ အဲဒီဆရာေတြမွာလည္း သမာသမတ္က်က် ပိုင္းျဖတ္ႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းေတြရွိရမယ္။ စာေမးပြဲက်လို႔ အတန္းမတင္ေပးဘူးဆိုတာ ဆရာကိုယ္တိုင္ မသင္ႏိုင္လို႔ (ညံ့လို႔) ကေလးမတတ္တာဆိုတာမ်ဳိးကို ေျပာင္းလဲစဥ္းစားၾကည့္မယ္။ အခ်ိန္နဲ႔တေျပးညီ ကေလးကို ပိုင္းျဖတ္မယ္၊ အမွတ္ေပးမယ္၊ လိုတာကိုျဖည့္မယ္။ တစ္ႏွစ္လံုး လႊတ္ေပးထားၿပီး ေနာက္ဆံုး တစ္နာရီ၊ ႏွစ္နာရီ ေလာက္နဲ႔ ကေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕ဘ၀ကို အဆံုးအျဖတ္ေပးတဲ့ စစ္ေဆးမႈစနစ္ကို ျပင္ရမယ္။
၄။ စစ္ေဆးသူကို စစ္ေဆးပါ
ဒီေန႔လက္ရွိစာေမးပြဲစနစ္ဟာ ကိုယ္ခ်မွတ္ထားတဲ့ စနစ္တစ္ခု၊ သင္ၾကားေနတဲ့ လမ္းေၾကာင္း ေပါက္ေျမာက္ေအာင္ျမင္မႈ ရွိ မရွိ စစ္ေဆးေနတာထက္၊ ေက်ာင္းသားကို အတန္းတင္ေပးဖို႔ စစ္ေဆး ေနတာေတြျဖစ္ေနတယ္။ စာေမးပြဲစစ္တာ အတန္းတင္ဖို႔၊ အတန္းတက္ဖို႔ဆိုတဲ့ ခံယူခ်က္ကို ျပင္ရမယ္။
အဆင့္ ၅ မွာ ပညာသင္ၾကားေနတဲ့ ကေလးတစ္ေယာက္ဟာ အဆင့္ ၅ နဲ႔ ထိုက္တန္တဲ့ သင္ယူမႈကို လုပ္ႏိုင္သလား၊ အဆင့္ ၆ မွာ သင္ယူမယ့္စနစ္ကို ခံယူႏိုင္စြမ္းရွိပါ့မလား။ ငါကိုယ္တိုင္ကေရာ အဆင့္ ၅ နဲ႔ ထိုက္တန္တဲ့ ပညာဗဟုသုတေတြ ေပးၿပီးၿပီလား၊ ငါ့မွာေရာပိုင္းျဖတ္ႏိုင္တဲ့ အရည္အခ်င္းရွိရဲ႕လားဆိုတာ ဆရာေတြကို ျပန္စစ္ေဆးသင့္တယ္။
၅။ တာ၀န္ခံရဲတဲ့စိတ္ရွိသလား
သင္ယူမႈစစ္ေဆးျခင္းမွာ အခန္းဆံုးစစ္တာေတြ၊ အတန္းဆံုးစစ္တာေတြ ျဗဴ႐ိုကေရစီဆန္ဆန္ လိုရင္း မေရာက္ မၿပီးေျမာက္တာေတြ လုပ္ေနစရာ မလိုပါဘူး။ ပညာေရးစနစ္ကို ကိုယ္တိုင္ေလ့လာ သင္ယူခ်င္ စိတ္ရွိတဲ့ ပညာေရးမ်ဳိးကို ေျပာင္းၾကည့္စမ္းပါ။ ေခတ္သစ္မွာ နည္းပညာေတြနဲ႔ အမ်ားႀကီးလုပ္ေဆာင္လို႔ရေန ပါၿပီ။ ပညာေရးဆိုတာ ပညာေပးဖို႔မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ လမ္းၫႊန္ျပသႏိုင္ေရး၊ သူတို႔ကို ကိုယ္တိုင္ ရွာေဖြေလ့လာႏိုင္ဖို႔ အခြင့္အေရး ေပးတာမ်ဳိးေတြျဖစ္သင့္ၿပီ။
ပညာေရးမွာ စီမံခ်က္ေတြ၊ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒေတြ၊ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ၊ အစီရင္ခံစာေတြနဲ႔ ႐ႈပ္ေနေအာင္ လုပ္ထားတယ္။ လိုရင္းမေရာက္၊ ပန္းတိုင္ကို မေရာက္ေတာ့ဘူး။ ကြၽန္ေတာ္ေျပာခ်င္တာက ပညာေရးမွာ “ဆက္သြယ္ႏိုင္စြမ္း” (dynamic linking) ေတြကိုထည့္ရေတာ့မယ္။ ဆိုလိုတာက
- အခ်ိန္တိုအတြင္း ခရီးေရာက္ရမယ္
- အဲဒီသင္ယူမႈကာလကို ဆရာကပိုင္းျဖတ္ရမယ္
- ဘယ္ေက်ာင္းသားကို ဘယ္လိုသင္ယူမႈမ်ဳိး လုပ္ခိုင္းသင့္သလဲဆိုတာ ဆရာကပိုင္းျဖတ္ႏိုင္ရမယ္
- ဘယ္ေက်ာင္းသားကို ဘယ္လိုေမးခြန္းမ်ဳိး ေျဖသင့္သလဲဆိုတာ ဆရာက ပိုင္းျဖတ္ရမယ္။ စစ္ေဆးမႈဆိုတာ ေမးခြန္းတစ္မ်ဳိးတည္း ျဖစ္ခ်င္မွျဖစ္မယ္။ ၾကက္တူေရြးစာအံသလိုမ်ဳိး ႏႈတ္တိုက္လာရြတ္ျပတာမ်ဳိးကို လက္မခံရ ဘူး။ ပိုင္းျဖတ္မႈဟာ အေရးႀကီးတာေၾကာင့္ ပိုင္းျဖတ္ႏိုင္တဲ့အရည္အေသြးမ်ဳိးရွိတဲ့ ဆရာေတြလိုအပ္တယ္
- ေက်ာင္းသားကိုယ္တိုင္ ငါ ဘယ္အဆင့္မွာရွိေနတယ္ဆိုတာကို ပိုင္းျဖတ္ႏိုင္စြမ္းရွိရမယ္။ ဆရာကစစ္ေဆးၿပီး ပိုင္းျဖတ္လိုက္တဲ့အေပၚမွာ မွီခိုေနတာမ်ဳိးမျဖစ္သင့္ဘူး။ (ေက်ာင္းသားကိုယ္တိုင္ ကိုယ့္အရည္အခ်င္းကို ကိုယ္ျပန္တိုင္းတာႏိုင္တဲ့ စစ္ေဆးမႈမ်ဳိးေတြ ေခတ္မီနည္းစနစ္ေတြနဲ႔ ရွိေနၿပီ)
၆။ အမိန္႔ေပးဆက္သြယ္ေရးစနစ္ေျပာင္း
ပညာေရးမွာ အထက္ကေန ေအာက္ အဆင့္ဆင့္ အမိန္႔ေပးဆက္သြယ္မႈမ်ဳိးေတြ မရွိသင့္ေတာ့ဘူး။ ေဒါင္လိုက္ဆက္သြယ္မႈမ်ဳိးထက္၊ အလ်ားလိုက္ဆက္သြယ္မႈမ်ဳိးပဲျဖစ္သင့္တယ္။ ပညာသင္ၾကားေရးမွာလည္း “စတိတ္စင္ေပၚက ပညာရွင္” ပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ သင္ၾကားျခင္းထက္ “ေက်ာင္းသားေဘးက လမ္းၫႊန္သူ” တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔သာ သင္ၾကားေပးသင့္တယ္။ ေက်ာင္းသားကို teach လုပ္တာထက္၊ guide လုပ္တာမ်ဳိးပဲ ျဖစ္သင့္ တယ္။ ေခတ္သစ္နည္းပညာေတြကို သံုးတတ္ေအာင္၊ ရွာတတ္ေအာင္၊ ေျဖရွင္းတတ္ေအာင္၊ အျမင္သစ္ ရေအာင္ လမ္းၫႊန္ ျပႏိုင္သူဆရာေတြလိုအပ္လာတယ္။
၇။ လုပ္ငန္းကို ၿပီးေအာင္လုပ္
ပညာေရးအလုပ္ဟာ အျခားအလုပ္ေတြနဲ႔ မတူဘူး။ စမ္းသပ္လို႔မရဘူး၊ အမိန္႔ေပးလို႔မရဘူး၊ ေငြေတြ ပံုေအာသံုးတိုင္းလည္းမရဘူး။ မေအာင္ျမင္လို႔ တစ္ကေနျပန္စလို႔လည္း မရဘူး။ မြန္တက္ဆိုရီေက်ာင္းေတြ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာတည္ရွိေနႏိုင္တယ္။ ဘာေၾကာင့္ ေအာင္ျမင္ေနသလဲ ျပန္သံုး သပ္ၾကည့္သင့္တယ္။
၈။ အေရအတြက္ထက္ အရည္အခ်င္းကို ဦးစားေပး
အရည္အခ်င္းကို ပိုင္းျဖတ္ရာမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ စာေမးပြဲကိုေျဖ၊ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေအာင္မွတ္ကို ရရင္ အရည္အခ်င္းျပည့္မီသူဆိုၿပီး အတန္းတင္ေပးလိုက္တာမ်ားတယ္။ ဒီေတာ့ ဘယ္နည္းနဲ႔ပဲ ေအာင္ေအာင္၊ သတ္မွတ္ခ်က္ေဘာင္ကို ေက်ာ္လာရင္ အတန္းတင္ဆိုတဲ့ စနစ္ကိုျပင္ရမယ္။ အမွတ္ကအဓိကလား၊ လူက အဓိကလား၊ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ကို အမွတ္နဲ႔ပိုင္းျဖတ္မွာလား၊ သူ႔ပင္ကိုယ္ အရည္အခ်င္းနဲ႔ ပိုင္းျဖတ္မွာ လား ျပန္စဥ္းစားသင့္ၿပီ။
(Steve Denning သည္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ စာအုပ္ ၆ အုပ္ကို ျပဳစုေရးသားခဲ့သည္။ လက္ရွိ ကမၻာ့ အဖြဲ႔အစည္းအသီးသီးတြင္ စီမံခန္႔ခြဲေရးဆိုင္ရာ၊ ေခါင္းေဆာင္မႈဆိုင္ရာ၊ တီထြင္မႈဆိုင္ရာမ်ားကို အတိုင္ပင္ခံ အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနသူလည္းျဖစ္သည္။ သူသည္ Director of Knowledge Management အျဖစ္ ၁၉၉၆ မွ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္အထိ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။ Knowledge Management ကို ကုမၸဏီ အဖြဲ႔ အစည္းမ်ား၏ ဗ်ဴဟာတစ္ရပ္အေနျဖင့္ ခ်မွတ္က်င့္သံုးႏိုင္ေရးအတြက္ ေရွ႕ေဆာင္ လမ္းျပႏိုင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။)
တင္ညြန္႔
ေမာကၡပညာေရးမဂၢဇင္းမွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္.....
No comments:
Post a Comment